İzmir Valiliği ile İnşaat Mühendisleri Odası’nın 2009 yılında gerçekleştirdiği yapı stoğu araştırması, sarsıntının yıkıma neden olduğu Bayraklı’daki birçok yapının muhtemel bir zelzelede yıkılabileceğini 11 yıl evvelce haber vermiş. Bayraklı’nın Manavkuyu ile Karşıyaka’nın Alaybey ve, Karabağlar Basın Sitesi mahallelerini kapsayan, “Deprem Riski Açısından İzmir’deki Üç Pilot Bölgede Yapı Stoğunun Değerlendirilmesi” başlıklı rapor, 6 Temmuz 2009’da başlayıp 20 Ağustos 2009 tarihinde süren araştırmaların akabinde hazırlandı.

İnşaat Mühendisleri Odası ile İzmir Valiliği’nin işbirliğinde yürütülen araştırmada Dokuz Eylül Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi İnşaat Mühendisliği Bölümü’nden Hikmet Hüseyin Çatal ile İnşaat Mühendisleri Odası İzmir Şubesi uzmanları  Abdullah İncir, Jale Alel, Ahmet Ermin ve İbrahim Özmen yer alırken, Bayraklı, Karabağlar ve Karşıyaka Belediyeleri İmar Müdürlükleri de arşiv belgelerinin incelenmesi konusunda işçi dayanağı sağladı. Çalışma kapsamında pilot bölgelerdeki yapıların  yaşı, ada ve parsel numaraları, taşıyıcı sistem tipi üzere bilgilere ulaşıldı. Pilot bölgelerde muhtarlıkları ile işbirliği yapılarak, nüfus yapısı ve bina sahipliğiyle ilgili     bilgiler edinildi. 

1490 bina tarandı

Araştırma kapsamında Manavkuyu semtinde 696, Alaybey semtinde 259, Basınsitesi’nde 535 bina gözlemsel olarak tarandı. Hazırlanan raporda 3 mahalledeki 1490 binanın büyük çoğunluğunda inşaat kalitesinin zayıf olduğu sonucuna ulaşıldı. Sarsıntıda en büyük yıkımı yaşayan Bayraklı’ya bağlı Manavkuyu Mahallesi’nde o periyot 696 binadan yalnızca 15 binanın inşaat kalitesinin iyi olduğu, 377’sinin orta kalite, 304’ünün ise zayıf olduğu saptandı. Raporda ayrıyeten Alaybey semtinde 144, Karabağlar Basın Sitesi’nde ise 226 binanın inşaat kalitesinin zayıf olduğu belirlendi. Raporda, Manavkuyu semtinde binaların yalnızca yüzde 2’sinin inşaat kalitesinin iyi olduğu belirlendi. 

Güçlendirilmeli

Raporun sonuç ve teklifler kısmında ise, “Halkımız bilinçlendirilmeli, oturduğu binanın zelzele dayanımı hakkında ve gerekli önlemlerin alınması konusunda bilgilendirilmelidir. Güçlendirilmesi gereken binalar için vatandaşlara takviye verilmeli, güçlendirme imal işi özendirilmelidir. Mevcut yapı stoğumuzun büyük bir kısmını kaçak binalar teşkil etmektedir. Bu nedenle kaçak binaların zelzele dayanımının artırılması konusu devlet siyaseti olarak ele alınmalıdır. Binası sarsıntıya karşı zayıf olan, güçlendirilmesi ekonomik olmayan yapılar en kısa vakitte boşaltılarak bir plan çerçevesinde kentsel dönüşüm projeleri üretilmelidir” sözlerine yer verildi.  

Onlarca hasarlı bina var

Sarsıntıda Manavkuyu’da Yağcıoğlu Sitesi B Blok büsbütün, Yılmaz Erbek Apartmanı’daki iki blok ise kısmen yıkıldı. Ağır hasar alan Hâkim ve Karagül Apartmanları ise, sarsıntıdan sonra yıkıldı. Manavkuyu Mahallesi Muhtarı Fatma Ceylan, “Onlarca ağır hasarlı bina var. Mansuroğlu Mahallesi’nde çok hasarlı bina var” dedi. 

‘Haberim yok’

Bayraklı eski Belediye Lideri Hasan Karabağ, “Böyle bir rapor ve araştırmadan haberim yok” derken, “Valiliğin öncülüğünde yapılan bir çalışmaysa arşiv bilgileri kesinlikle devletin resmi kurumlarında vardır” dedi. Raporun hazırlanmasına katkı sunan isimlerden Jale Alel ise “Arşivimiz hasar gördü evraklar gitti. Bizim tespit ettiğimiz makus durumdaki binalar ortasında yıkılan oldu mu hatırlamıyorum Bizim yaptığımız rapor bazında ön tespit çalışmasıydı. Bu çalışmanın öteki bölgeleri de kapsaması konuşulmuştu lakin sonrasında bir kadro bürokratik manilerden ötürü devam ettirilememişti” dedi