Biz Türkiye’de günlük telaşlar, aşı, siyaset ve Gara’da kaybettiğimiz canlarımız için dertlenirken çok eleştirdiğimiz Avrupa salgın sonrasında yine tasarlanıyor.

2020 yılının son AB Zirvesi’ni biz Türk-Yunan gerginliğini konuşarak geçirdik. Halbuki Komite Lideri Ursula Von der Leyen ve grubu 2021’e çok tezli bir fikirle girdiler. İnsan Merkezli tasarım, yenilikçilik ekseninde Tekrar ve Yeni Bir Avrupa Bauhaus fikri.

Bauhaus ekolü 1920’lerde Mimar Walter Gropius öncülüğünde başlayan ve içine Avrupa sanatı ve mimarisinin öncü isimlerinin katıldığı Paul Klee, Wassily Kandinsky, Josef ve Annie Albers üzere öncülerin rehberliğinde genişleyen bir tasarım ekolüydü. Fakat tesiri hala süren bu fikrin Avrupa’da İspanyol Gribi salgını sonrasında iktisatta ve toplumsal hayatta yaşanan değişimle büyük ilgisi vardı.

Sanat, tasarım, teknoloji, kültür ve büyük çapta ekonomiyi ve hayatı tekrar tasarlamayı planlayan “Yeni Avrupa Bauhaus’u fikrinin temelleri de işte burada yatıyor. Daha iyi dizaynla, daha hoş ve yaşanabilir kentler kurabilir, çevreyde dost, daha az tüketen bir hayat yaratabiliriz.

Lakin Yeni Avrupa Bauhaus’u yalnızca bir tasarım kimliği olmanın çok ötesini hedefliyor. Tıpkı 1920’lerdeki üzere zanaatkarlar ve sanatkarların birlikte çalıştığı, öğrenciler ve ustaların bir arada ürettiği bir model oluşturuluyor. Dijital dönüşüm, çevreci kentler, sürdürülebilir tarım, akıllı ve daha dağınık kentler bunun tahminen de sonucu olacak.

Âlâ de Avrupa Birliği bunu neden yapıyor? Ursula von der Leyen’in ortaya koyduğu bu argüman 3 kademeli bir takvime nazaran çalışacak. Tasarım, teslim ve dağıtım. Beş yıla yayılan bir perspektifte yaşlandığı, ekonomik olarak gerilediği argüman edilen Avrupa Birliği sonları, akıllı inşaat ve tarım, teknolojik yatırım ile ABD’yle yarışabilecek bir yenilikçilik merkezi olmayı hedefliyor. Gerçekleşebilirse bu hem Avrupa ekonomisindeki sakinliği aşar hem de Avrupa’yı İkinci Dünya Savaşı sonrasında yaşadığı düşünsel ve fizikî değişimden bir sonraki basamağa sıçratır. (1)

Milliyet okurlarının heyecanla takip ettiği Sevgili Sinan Genim’in yazıları da gösteriyor ki, yenilenmiş bir kent fikri artık Türkiye’ye de çok uzak değil. Hakikaten her sene Münih’te yapılan fakat bu sene dijital ortamda biraraya gelen Steffi Czerny’nin organize ettiği DLD All Stars Konferansında konuşan Mimar Rem Koolhaas da artık kırsala dönmenin, kenti tekrar tasarlamanın vakti geldiğini düşünüyor. Yıllarını kentlere veren Koolhaas, “Şehirlerin aslında biraz da kısıtlı alanlar olduğunu farketmem vakit aldı” diyor. (2)

Türkiye de aslında bu soruna uzaya bakar üzere bakmıyor. Başta CHP’li Ankara ve İstanbul Büyükşehir belediyeleri olmak üzere pekçok mahallî idarenin salgın ortamını fırsata dönüştürerek bu fikri geliştirmeye çalıştığını görüyoruz. İKSV’nin yeni yayınladığı “Ekolojik Dönüşüm için Kültür Ve Sanat” raporu da büyük dönüşüm için bir el kitabı niteliğinde. (3)

Kömür ve Çelik birliğinden Yeni Avrupa Bauhaus’una uzanan yolda yaşlı lakin yenilenen kıta, göçmenlerine alan açan, yeni fikirleri uygulamaya koyan, katı bürokrasisinin üstüne çıkabilen bir yer olmayı başarabilecek mi? Türk öğrencilerin hala birinci tercihinin Avrupa olması, Türkiye ve Avrupa ortasındaki Erasmus programının AB’nin en başarılı işlerinden sayılması da boşuna değil. Genç Türkler artık yalnızca Türkiye’yi değil Avrupa’yı da şekillendirebileceklerini görüyorlar. Gençler yalnızca bizim değil Avrupa’nın da talihi olacak ve bu tahminen de Türkiye’nin en güçlü yumuşak ve akıllı silahı.

Yazıdaki linklere ulaşmak için telefonunuza okutun