Dünya geçtiğimiz yıl bir yandan salgın, bir yandan da iklim değişikliğinin tesirleriyle karşı karşıya kaldı. İklim krizinden kaynaklanan kuraklığın tesirindeki Türkiye’yi güç bir kışın beklediğini belirten meteoroloji uzmanları, “2020 en sıcak yıllardan biriydi. 2021 daha da sıcak olacak. Su kıtlığı ve ziraî kuraklık gözüküyor. Tedbir almamız lazım” diyor. 

Sıcaklıkların mevsim normallerinin çok üstünde olduğu ülkemizde yağışların azalmasıyla birçok baraj ve göl kurudu. Uzmanlar, yeni yılda Türkiye’yi nasıl bir iklimin beklediğini Milliyet’e kıymetlendirdi.

‘Hidrolojik’ kuraklık

Prof. Dr. Orhan Şen (İTÜ Meteoroloji Mühendisliği Kısmı Öğretim Üyesi): “Geçen yılı sıcaklığın yanında yağışların da az olduğu bir kuraklıkla geçirdik. Tıpkı vakitte da global ısınmanın meydana getirdiği iklim değişiminin Türkiye’deki genel tesirlerinden yarı kurak iklime yanlışsız gittiğimizin bir ispatını yaşadık. Kuraklığı da meteorolojik ve hidrolojik kuraklık olarak yaşadık. 2021 yılında da bunun devamı olan ziraî kuraklığı göreceğiz.

Şimdiye kadar Marmara Bölgesi’nde yüzde 50’ye varan yağış eksikliği, Karadeniz’de bile yüzde 15’e varan yağış eksikliğini 2020’nin üç ayında gördük. Bundan sonra da ocak-şubat-mart aylarında yağışlar ortalamaların altında geçecek. Hasebiyle hidrolojik kuraklık dediğimiz içme suyu ve barajlardaki su düzeylerin altında olacak. Tasarruf önlemleri, kişiselden ziraî ve içme suyuna kadar tedbirlerin artırılması lazım.”

Tarımda sulamaya dikkat

Prof. Dr. Levent Kurnaz (Boğaziçi Üniversitesi İklim Değişikliği ve Siyasetleri Merkezi Müdürü): “2020 yılı dünyada bütün insanlık tarihinde ya en sıcak ya da en sıcak ikinci sene oldu. Bununla bir arada bilhassa son 4 ayında ülkemiz çok önemli bir kuraklık altındaydı. Yağış ölçüsü çok azaldı. Bunun global sebeplerini biliyoruz. Öncelikle iklim değişikliği ancak bir La Nina’dan geçtiğimiz için Türkiye’de de bilhassa kurak bir iklim bulunması şu sıralarda bekleniyor. Ve bu önümüzdeki 6 ayda da devam edecek üzere görünüyor. Kömür, petrol, doğalgaz yaktığımız surece atmosfere karbondioksit salıyoruz.

Bu saldığımız karbondioksit iklimi değiştiriyor. Ne vakit pak güç kaynaklarına geçersek, bunu da lakin o vakit durdururuz. Bunu da ne kadar erken yaparsak, göreceğimiz ziyanlar da o kadar az olur. 2020 yılını tanımlarsak en sıcak yıldı. Lakin gelecek daha da sıcak olacak. Buna karşı hepimizin hazırlanarak tedbirleri almamız lazım. Devletin bundan yaklaşık 20 sene evvel bir sulama seferberliğine girmesi gerekiyordu. Türkiye, suyunun yüzde 74’ünü tarımda kullanıyor. Bizim tarımımızda en değerli sorun sulamanın açık kanallarla yapılması.

Bu da hem buharlaşmayı, hem de fazla su kullanımını artırıyor. Bunların denetim altına alınması gerekiyor. Yani kanalların kapalı halde olup buharlaşmayı azaltması, hem de damla sulamaya geçilmesi gerekiyor. Vatandaşlarımız ferdi olarak toplu taşıma kullanmalı, mümkünce uzak aralık seyahatten ve bilhassa de yalnızca gezme gayeli olanlardan vazgeçmeli. Ayrıyeten daha az et ve et eserleri tüketmeli.”

‘Kuzey dengeyi bozdu’

Prof. Dr. Hüseyin Toros (İTÜ Meteoroloji Mühendisliği Kısmı Öğretim Üyesi): “İstanbul’da sıcaklığın olağanda 8-9 derecelerde olması gerekirken, 10 derecenin altına çok az düştü. 2020 yılına baktığımız vakit da bütün aylarda bu ortalamayı görüyoruz. Kuzey Kutbu’nda olağanın üzerindeki sıcaklar, bölgedeki buzulların kıymetli oranda azaldığını, erimenin çok az olduğunu gösteriyor.

O bölgenin daha sıcak olması, hava içindeki dalgalanmalarda soğuk-sıcak hava ortasında hareketlilik oluşturur. Kuzeydeki havanın olağanın üzerinde sıcak olması dengeyi bozdu ve ülkemiz daha çok yüksek basınç alanı tesirinde kaldı. Bu yüzden güneşli, sisli, puslu hava, yağışsız hava oldu. Yağış az olduğu için barajlarımızda su azaldı.

2021 yılının 5-6 aylarında da ülkemizin olağanın üzerinde sıcak olacağı ve büyük kesitinin mevsim normallerini altında yağış alacağı bekleniyor. Barajlardaki su düzeyleri düştü ve risk ‘Geliyorum’ diyor. Yüzyıl evvel atmosfere salınan karbondioksit oranı 300 ppm iken, bugün 415 bedeline ulaştı. Atmosferdeki karbondioksit ölçüsü arttıkça, güneşten gelen ışın ile yeryüzüne saldığı ışık ortasında istikrar bozukluğu oluşur.”