İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü (İYTE) Biyomühendislik Kısmı Dr. Öğretim Vazifelisi Serkan Dikici, yüksek lisansını İzmir Katip Çelebi Üniversitesi, Biyomedikal Mühendisliği kısmında tamamladıktan sonra, 2016’da İngiltere’deki Sheffield Üniversitesi Gereç Bilimi ve Mühendisliği, Biyomalzemeler ve Doku Mühendisliği Kısmı doktora programına katıldı.

Doktora projesi olarak beden şartlarına daha yakın bir ortamda deney hayvanlarının kullanımını azaltmayı hedefleyen ve kronik yara uygunlaşması için biyomalzemeler geliştirilmesi alanında çalışmalar gerçekleştiren Dikici, “hücresizleştirilmiş ıspanak yapraklarının doku mühendisliği uygulamalarında kullanımı” başlıklı projesiyle İngiltere’de düzenlenen “Doktora Araştırmacı Ödülü”nü almaya hak kazandı.

Bu çalışma ile hücresizleştirilmiş ıspanak yapraklarının insan bedeni tarafından büsbütün kabul edilebilir yapıda olduğu ve yaraların uygunlaşmasını de içeren birçok klinik çalışmada kullanılabileceği kanıtlandı.

‘Bitki yapraklarının klinikte kullanımı yaygınlaşacak’

Sheffield Üniversitesi’nde ıspanak yapraklarını kullanarak 3 boyutlu damar yapısını taklit eden biyomalzemeler geliştirmek üzere başladığı çalışmalarını İYTE bünyesinde bu yapının kliniğe yönelik uygulamalarını araştırmak üzerine devam ettirdiğini belirten Dikici, şunları kaydetti:

“Doktoram esnasında ıspanak yapraklarının hücresizleştirilmesi konusunda çalışmıştım. Natürel ki o vakitler yeni bir gereç olduğu için birinci olarak evvel bedene ne kadar uygun olduğunu test ettik. Şu an hücresizleştirilmiş ıspanak yapraklarının insan bedeni tarafından büsbütün kabul edilebilir yapıda olduğunu biliyoruz.

Bu sayede üç boyutlu yapıları kullanarak yapay damar çalışmaları yürütebiliriz ya da kendi kendine düzgünleşme göstermeyen kronik yaraların tedavisinde yara güzelleşmesine yardımcı olan yara örtüleri geliştirebiliriz.

Bunların yanı sıra başka çok çeşitli doku mühendisliği uygulamalarında da kullanabiliriz. Bitki dokularının kullanılması hayvan dokusuna kıyasla birçok avantaja sahip. Bizler bitki dokularını kullanarak hem daha uygun maliyetli hem daha bulunabilir hem de etik telaşları içermeyen ve hayvandan beşere hastalık geçişi riski taşımayan çok çeşitli biyomalzemeler geliştirmeyi hedefliyoruz. ”

‘İnsan hücreleriyle yapacağımız deney evrelerine geldik’

Projesiyle İngiltere’de 2021 yılı mühendislik bilimleri kategorisinde birinciliğe layık görülmekten duyduğu memnuniyeti lisana getiren Dikici, şöyle devam etti:

“Gelecekte ıspanak yahut başka bitki yapraklarının klinikte kullanımı yaygınlaşacaktır. Benim çalışmalarım da kronik diyabetik ülserlerin tedavisinde ıspanak yapraklarını kullanarak yaraların güzelleştirilmesini hızlandıran ve bu yara tedavilerinin mümkün kılınması üzerine heyeti.

Bu proje kapsamında ıspanak yapraklarının yanı sıra iki farklı yaprağın daha hücresizleştirilme potansiyelini araştırdık ve hücresizleştirme sürecinin doğrulanması evrelerini geçtik. Şu anda insan hücreleriyle yapacağımız deney etaplarına geldik ve bütün bu deneylerin akabinde bir de hayvan denememiz olacak. Bu sayede kliniğe giden yolda ön testleri adım adım tamamlamış olacağız.”