Haftalardır Kovid-19 önlemleri kapsamında kapalı bulunan lokanta ve kafeler, çok yüksek riskli olmayan kentlerde yüzde 50 kapasite ile hizmet verecek olması hem vatandaşları, hem esnafı sevindirirken, bilim insanları ise yeni olağanlaşma adımına karşı önemli ihtarlarda bulundular.

Kademeli normalleşmeyle birlikte Kovid-19 tablosunun Kasım ve Aralık periyodundan makûs olup olmayacağı en çok merak edilen hususların başında geliyor. Son 2 aylık Kovid-19 tablosuna nazaran 24 Ocak günü 5 bin 277 olarak açıklanan olay sayısı 27 Ocak’ta 7 bin 489’a yülselmişti. Şubat ayında ise hadise sayıları günlük 7-8 bin ortasında değişti. Lakin şubatın son devrinde hadise artışı daha da yükselmeye başladı. Şubatın son günü 8 bin 424 bireye Kovid-19 tanısı konulurken, 2 Mart’ta 10 bin barajı aşılarak yeni hadise sayısı 11 bin 837 olarak kayıtlara geçti.

‘Endişeliyim’

Bu tabloyu tasa verici olarak pahalandıran Enfeksiyon Hastalıkları Derneği Lideri Prof. Dr. Mehmet Ceyhan, şu yorumda bulundu: “Açılmanın tesirini bir haftadan sonra göreceğiz lakin yeni kararların olumlu olmayacağı kesin. Dünyada buna benzeri bir uygulama kelam konusu değil. Şehirlerarası sirkülasyon kısıtlaması olmadan bu türlü bir uygulama bilimsel açıdan hakikat değil. Son bir haftadır hadise sayılarında kıpırdanma var ve önlemleri kaldırmayı hiçbir memleketler arası bilimsel şura önermiyor. Haziran başında olay sayısı bin bireye takılmıştı. İhtarlar yapmıştık. Sonradan bu sayı yıl sonu 30 binlere çıktı. Şu an günlük hadise sayısı 10 bini geçmiş durumda ve normalleşiyoruz. Havalar nisan sonuna kadar soğuk olacak. Mutant virüsler konusunda kâfi dataya sahip değiliz. Karadeniz’de garip bir artış var çok yüksek ihtimalle mutasyonlu virüsten kaynaklanıyor. Bundan sonraki artışın birinci gayesi İstanbul, sonrasında İzmir ve Ankara olacak. Tablo kasım, aralıktan berbat olur mu diye endişeliyim.” 

İstanbul Tıp Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Tufan Tükek, vilayet bazında uygulanacak yeni olağanlaşma prosedürünün gerçek biçimde işleyebilmesi için tüm vatandaşlara sorumluluk düştüğünü belirterek, “Kendi kendini denetim eden bir sistem kuruldu. Vatandaşımız kafe ve lokantalara hamle eder, esnaflarımız yüzde 50 kapasiteden daha fazla müşteri ağırlarsa yine kapanma olacak. Otokontrol sistemi getirilmiş oldu. Aşının getireceği bloklama, havaların ısınmasıyla birlikte insanların kapalı ortamdan açık havaya çıkmaları olay sayında azalmaya yol açacaktır. Natürel bunun için maske, uzaklık ve hijyen olmazsa olmazlarımız. Halkımız kurallara uydukça nisanda üçüncü dalga olmasını beklemiyorum” diye konuştu. 

‘Risk bitmedi’

Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Sait Gönen ise İstanbul’daki riskin bitmediğine dikkat çekerek, şu tespitlerde bulundu: “Normalleşmeyle eski günlere dönersek üçüncü dalgayı görebiliriz. Aşılamada dilek edilen noktada değiliz. İşin ekonomik, toplumsal boyutu olduğunu hepimiz biliyoruz. Yöneticiler hepsini değerlendirip karar veriyorlar lakin vatandaş olarak kurallara muhakkak uymamız lazım. ‘Sıkıldık, bunaldım, para kazanmamız lazım’ diyen olur, fiziki uzaklık ve maskeden taviz verilirse yeni dalga, yeni kısıtlamalar gelir.”

‘Renge aldanmamak lazım’

Tıbbi Mikrobiyoloji Uzmanı Prof.Dr. Vedat Bulut, yeni olağanlaşma sürecinde kuralların gevşeme ve rehavete kapılması durumunda nisan ayında günlük olay sayısının 50 bine, Kovid-19 nedeniyle vefat sayısının da 250’ye çıkabileceği ihtarında bulundu: “Bir yandan ekonomik tasalar ve işsizlik üzere büyük sorun yaşanıyor lakin en ufak gevşeme mevcut tabloyu daha berbat duruma getirebilir. Maske, aralık ve yerlerdeki yüzde 50 doluluk kuralına kesinlikle uyulması gerekiyor. ‘Bizim kentin haritası mavi, rahatız’ diyen olursa iki hafta içerisinde olay patlamaları yaşanır.”

‘Zamanlama uygun değil’

İç Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Osman Erk, yeni olağanlaşma sürecinin erken olduğunun altını çizerek tespit ve ihtarlarını şöyle sıraladı: “Son bir hafta öncesine kadar dünya genelindeki olay sayılarında azalış vardı. Lakin son 7 gündür ABD, Avrupa, Doğu Akdeniz, Güneydoğu Asya’da olay sayılarında önemli artış başladı. Mutant virüsler ve önlemlerdeki gevşemeye bağlı hadise artışı kelam konusu. Bu açıdan olağanlaşmanın zamanlaması Türkiye açısından uygun değil. Kovid-19’un ekonomik faturasından en çok esnafımız etkileniyor ancak 3 hafta sonra İstanbul ve birçok kentteki olay sayılarında önemli artış görebiliriz. Bu saatten sonra herkes dikkatli hareket etmeli.”