Adalet Bakanlığı’nın ceza mahkemelerinde alternatif uyuşmazlık tahlil sistemi olarak uygulamaya koyduğu uzlaştırma sayesinde 2020’de üzerinde uzlaşma sağlanan belgelerin oranı yüzde 85’i buldu.

Bakanlık tarafından hukuk sistemine kazandırılan ceza mahkemelerinde uygulanan alternatif uyuşmazlık tahlil yolu uzlaştırma, 1 Ocak 2017’de uygulamaya girdi. Uzlaştırma süreci mağdur ve failin kabulüyle başlıyor ve tarafların özgür iradesiyle devam ediyor. Uzlaştırmada kararı taraflar veriyor ve muahede konusu edimi de yeniden taraflar belirliyor. Kuşkulu ve mağdur görüşmeleri, uzlaştırmacılar eşliğinde gerçekleştiriliyor. Görüşmelerde, mağdurdan yahut hatadan ziyan görenden özür dilenmesi, maddi yahut manevi zararın karşılanması, bir kamu kurumu yahut kamu faydasına hizmet veren özel bir kuruluş aracılığıyla yardıma muhtaç şahıslara bağışta bulunulması üzere koşullar belirlenebiliyor. Ayrıyeten kamu faydasına hizmet veren kuruluşlarda çalışılması yahut şüphelinin topluma yararlı birey olmasını sağlayacak programa katılması üzere yaptırımlar da uygulanabiliyor.

Vatandaş benimsedi

Bu kapsamda; 2017’de 223 bin 469, 2018’de 208 bin 14, 2019’da 238 bin 905 belgede vatandaşlar uzlaşmayı tercih etti. 2020 içerisinde ise, uzlaştırma ofislerine 507 bin 779 evrak gönderildi. Bu evraklardan 214 bin 710’u uzlaşmayla sonuçlandı. Ayrıyeten 94 bin 10 belgede da uzlaştırma süreçleri devam ediyor. Toplamda ise 1 Ocak 2017 ile 30 Aralık 2020 ortasında müzakeresi tamamlanan 1 milyon 71 bin 886 evrakın 885 bin 98’inde uzlaşma sağlandı. Uzlaşma oranı 2017’de yüzde 80, 2018’de yüzde 81, 2019’da yüzde 84 ve 2020’de ise yüzde 85 oldu. 4 yılın ortalamasına bakıldığında uzlaşma oranı yüzde 83’ü buldu. Uzlaştırma sayesinde her yıl 200 asliye ceza mahkemesinin bakacağı evrak, uzlaştırmacılar tarafından en genç bir ayda tahlile kavuşturuluyor.Uzlaştırmada muvaffakiyet oranının yüksek olması vatandaşların uzlaşma müessesini de benimsediğini gösteriyor. Adalet Bakanlığı’nda, soruşturma ve kovuşturma makamlarının talebi üzerine görevlendirilen 27 bin 379 uzlaştırmacı misyon yapıyor.

Kan bağışlama kaidesi bile var

Uygulamada taraflar Mehmetçik Vakfı’na, Şehit ve Gazi Yakınları için açılan hesaplara, Lösemili Çocuklar Vakfı’na, bayan sığınma meskenlerine, kız yetiştirme yurtlarına ve çocuk yuvalarına bağış, engelli vatandaşlara akülü otomobil bağışı, kırtasiye yardımı, kıyafet bağışı, fidan ve ağaç dikme, Kızılay’a kan bağışı üzere edimler kararlaştırarak uzlaşabiliyor. Böylelikle uyuşmazlık konusu belge dava konusu olmadan tahlile kavuşturuluyor. Mağdurlar da kabahat nedeniyle uğramış oldukları ziyanları süratli bir halde telafi etmiş oluyor. Uzlaştırma süreci mağdurlar için fiyatsız olup, fail de uzlaştığında rastgele bir fiyat ödemiyor.