Son yıllarda silahlı ve silahsız insansız hava araçlarında ihtilal yaratan ve dünya genelinde bu alanda en üst sıralara tırmanan Türkiye sürat kesmiyor. Türk Havacılık ve Uzay Sanayi (TUSAŞ) tarafından yapılan son açıklamada, havadaki en değerli vurucu güçlerimizden ANKA’larla ilgili olarak “Menzili artırılan ve birinci kere Otomatik Tanımlama Sistemi (AİS) ile donatılan 4’üncü ANKA’yı Deniz Kuvvetleri Komutanlığına teslim ettik” bilgisinin paylaşılması, bu adımın hangi imkan ve kabiliyetleri kazandıracağı sorusunu da beraberinde getirdi. Konuyu yakından takip eden isimlere nazaran Türkiye’nin, Doğu Akdeniz ve Ege’de Yunanistan başta olmak üzere bölgedeki haklarına razı olmayan ülkelerle kriz yaşadığı bir periyotta farklı yeteneklerle donatılan ANKA’yı Deniz Kuvvetleri Komutanlığı buyruğuna vermesi tesadüf değil.

‘SON DERECE KRİTİK’

Savunma Sanayii Araştırmacısı Kadir Doğan, TUSAŞ’ın toplumsal medya paylaşımında iki kritik bilginin yer aldığına işaret etti. Entegre Otomatik Tanımlama Sistemi (AIS: Automatic Identification System) yeteneği ile donatılan bir ANKA’nın ne üzere avantajları olacağına dair değerlendirmelerde bulunan Doğan, “ANKA’nın menzilinin arttığına dair bilgi de aslında yesyeni bir başlangıç. Bu durum yalnızca daha uzağa giden bir hava aracı manasına gelmiyor. Kelam konusu gelişme, TUSAŞ’ın münasebetiyle Türkiye’nin bu hususlarda nasıl bir bilgi birikimine sahip olduğunu göstermesi açısından son derece kritik” bilgisini paylaştı.

Modernize edilen ANKA’lara entegre AIS sayesinde yüzlerce kilometre aralıktaki tüm deniz üstü ögelerinin kimlik bilgilerini tespit yeteneği kazandırıldığına dikkat çeken Doğan, şöyle devam etti:

“Otomatik Tanımlama Sistemi yani AIS, gemilerin birbirlerinin pozisyon, sürat, isim ve misal parametreleri birbirileri ortasında paylaşmalarını sağlayan bir sistem. Bu sistem sayesinde, AIS ağına bağlı olan tüm deniz araçlarının bu bilgilerine anlık olarak ulaşabilme imkanına sahip oluyorsunuz. Bu sistem, sahip olduğu bu kabiliyetler sebebiyle bilhassa deniz trafiği için epey kıymetli sistem olarak göze çarpıyor. AIS’in insansız hava sistemlerine entegre edilmesi ise bu sistemlerin bilhassa arama-kurtarma maksatlı olarak kullanımının önünü de açıyor. Arama-kurtarma vazifesi üstlenen insansız hava sistemlerinde, otomatik tanımlama sisteminin kullanılmasının birçok avantajı da bulunuyor.”

‘GÖREVLER KESİNTİSİZ İCRA EDİLECEK’

Kadir Doğan, “ANKA’ların AIS sistemine entegre edilmesi ne tıp çıkarlar sağlayacak?” sorusuna ise şu cevabı verdi:

“İlk olarak ‘çarpışmadan kaçınma’ sürecini sayabiliriz. Havadaki unsurlarımıza da AIS tarafından sağlanan datalar anlık olarak ulaşacak. Dataların hem hava hem de deniz araçlarında anlık olarak görülmesi; standart çarpışma tedbire sistemleri haricinde, yedekli bir çarpışma tedbire sistemi sağlamış olacak.

İşin bir öteki boyutunun arama-kurtarma faaliyetlerinde olacağını söyleyebiliriz. Türkiye’nin arama-kurtarma hudutları içerisinde yer alan hava ve deniz vasıtalarının karada, havada, su üstünde ve su altında tehlikeye maruz kalması, kaybolması yahut kazaya uğraması hallerinde aranması ve kurtarılması misyonları yürütülüyor. AIS sistemine entegre edilmiş insansız hava sistemleri ile bu vazifeler çok daha başarılı ve efektif bir halde icra edilebilir. ANKA, sahip olduğu yeteneklerle sınıfının en özel araçlarından biri olarak kabul ediliyor. Aktarma sırasında görsel yönlendirme açısından da son derece pahalı katkıları olacağı bir gerçek. Başka taraftan hepimizin bildiği üzere hava araçlarının durumsal farkındalığı son derece gelişkin. Sahip oldukları radar ve kamera üzere yararlı yüklerle bu araçların su üstü amaçlarında ya da arama-kurtarma faaliyetlerinde çok manalı katkıları olması pek mümkün. Tüm bunların yanında Otomatik Tanımlama Sistemi (AIS) içerisine dahil edilen insansız hava sistemi, bu haberleşme ağını, kendi vazifelerini idame ettirmek için de kullanabilir. İnsansız hava sisteminin haberleşme temasında yaşanabilecek mümkün kesintide, AIS kullanılması da hava sisteminin güvenirliğini artıracak ve merkezden verilen vazifeler kesintisiz bir biçimde icra edilebilecek.”

‘NE DERECE YÜKSEK OLDUĞUNU GÖSTERİYOR’

TUSAŞ’ın paylaşımında ‘menzili artırılan’ tabirinin dikkatlerden kaçmaması gerektiğinin altını çizen Doğan, insansız hava sistemlerinde iki farklı menzil kavramının olduğunu anlattı. “Bunlardan birincisi hava platformunun aerodinamik yapısı sebebiyle kat edebileceği azamî arayı belirtiyor. İkincisi ise insansız hava sisteminin, yer denetim istasyonu ile efektif bir biçimde data bağlantısını sürdürebileceği haberleşme menzilini içeriyor” diyen Doğan, şunları söyledi:

“Ülkemizin sahip olduğu insansız hava sistemlerinin farklı yer denetim istasyonları ile anlık ilişki sağlama kabiliyeti pek yüksek. Bu nedenle haberleşme menzilinin artırılması gündemin ikinci planında yer alıyor ve platformun kat edebileceği menzilin artırılması çok daha kıymetli bir hal alıyor. TUSAŞ’ın ANKA’da yaptığı menzil artırımı haberleşmeyi değil, aracın daha fazla mesefa kat edebilmesini kapsıyor. TUSAŞ’ın ANKA’nın aerodinamik ya da yapısal dizaynında değişiklikler yaptığını düşünüyorum. Bu değişiklik Türkiye’nin yerli ve ulusal savunma endüstrisi açısından son derece değerli. Aslında TUSAŞ bu adımla bilhassa ANKA özelinde sahip olduğu teknoloji kazanımının ne derece yüksek olduğunu gösteriyor.

Tasarım süreci tamamlanmış bir eserde, geliştirme süreci içerisinde yapısal ve bilhassa de aerodinamik dizaynında değişiklikler yapılması, endüstriyel tasarım süreçlerinin çok gerçek bir halde uygulandığı manasına geliyor. Bu açıdan bakıldığı vakit TUSAŞ’ın sahip olduğu bu kabiliyetlerin çok kıymetli olduğunu düşünüyor, emsal adımların öteki yerli ve ulusal savunma sanayii eserlerimizde de gelebileceğine inanıyorum.” (TRT HABER)