Türk bilim insanları, Kovid-19 teşhisinde kıymetli bir çalışmaya imza atarak, idrardan alınan örnek ile koronavirüsü teşhis eden bir teşhis kiti geliştirdi. Test kitini geliştiren Uzman Dr. Mehmet Serhan Kurtulmuş, Kovid-19 Tarama Test Kiti “Foaming Testi” bir küme gazeteciye anlattı. Testin Halk Sıhhati Genel Müdürlüğü ve TİTCK tarafından onaylandığını, Sıhhat Bakanlığı’nca da ruhsatlandırıldığını açıklayan Kurtulmuş, “Etik Konsey onaylı çalışmalar yapıldı. Bu çalışmalar hem sağlıklı bireyler üzerinde hem de Kovid-19 hastalarında gerçekleştirildi. Etik Şura onaylı olarak 160 hasta üzerinde test yapıldı. Onun dışında yeniden hastanede yapılmış test sayısı yaklaşık olarak 5 binin üzerinde. Bunların içerisinden randomize seçilenler Etik Heyet onayıyla çalışmaya tabi tutuldu. Örneğin serviste 50 kişi yatıyor. Biz 50’sine de test yapıyoruz ancak 5 adedini rastgele seçiyorlar, onu yayın için hazır hale getiriyorlar. Türkiye Kuzey Klinikleri Dergisi’nde bir çalışma olarak yayınlandı. PubMed tıp dünyasının ansiklopedisi üzeredir. Pubmed’de de yayınlarımız mevcut” dedi.

Yüzde 96 doğruluk

Kurtulmuş, testinin işleyip ve uygulanışına ait bilgi verirken şunları söyledi:

“Virüsün kendine ilişkin kimi protein, aminoasit yapıları var. Bilhassa SARScoV-2’nin protein ve aminoasit yapıları serin ve arjin aminoasitlerinin üzerine şurası. Mesela domuz gribi olarak bildiğimiz H1N1’de bu lizin ve glutamin yüklüdür. Bunlara virüslerin kendi kimlikleri diyelim. Virüs bedene girdikten sonra hücrelerde denetimsiz biçimde süratlice çoğalıyor. Sonra virüse ilişkin protein yapıları bir biçimde büyük tuvaletle, idrarla, tükrük ile ve öteki beden sıvılarıyla atılıyor. Bizim burada baktığımız, idrardaki canlı ya da cansız virüs değil, temelinde virüsün kendine ilişkin yapıların idrarla çıkıp çıkmadığı yani bedeninize ne kadar virüs girerse ona ilişkin aminoasit yapılar o kadar çok idrarda çıkar ve reaktanımız bu yapılarla birlikte tepkiye girerek belirli bir köpük oluşturuyor. Bu köpüğü tüpün üzerindeki renk skalasına nazaran değerlendirip, hastanın virüs yükünü tespit ediyoruz. Yani ‘Senin bedeninde virüs yükü var, virüs yükün az yahut çok fazla’ diyebiliyoruz. Öteki testlerden çok kıymetli farkı var, klinik takip yapabiliyorsunuz. Yani Kovid olsanız da tedaviniz iyiye mi gidiyor berbata mi gidiyor bu testle görmek mümkün. Onun dışında testin öbür avantajı da testin yüzde 96 üzere yüksek oranda doğruluk hissesi var. Kalan yüzde 4’lük kısımda da diyelim ki hastanın hiçbir semptomu yok, lakin test müspet çıktı. O vakitte o şahsa ‘Senin üriner sistemde bir protein kaçağın var’ diyebiliyoruz. O yüzde 4’lük kısım bile hastanın lehine. Testin kullanımı çok kolay. Yaklaşık 15 saniyede sonuç veriyor. Türkiye’de böbrek rahatsızlığı olup olmadığını bu testle de tarayabiliriz.”

Kırmızıda alarm

Köpük düzeyi yeşil alanda kalırsa, bunun kişinin virüs yükünün olmadığı manasına geldiğini belirten Kurtulmuş, “Sarı alanda ise az ölçüde virüs yükün var. Turuncuda ise çok virüs yükün var. Kırmızı da ise alarm. Kırmızı ağır bakım hastalarında çıkıyor. Tekrar 300 kişilik bir çalışmamız vardı. Orada şunu gördük; kırmızı çıkanların yüzde 54’ü vefat etti” dedi.

Testi kullananlar ortasında KKTC Cumhurbaşkanı Ersin Tatar’ın da olduğu bilgisini veren Kurtulmuş, “KKTC’ye gittik. O vakit Ersin Tatar başbakandı. Makamında kendisine test yaptık. İdrarı koyar koymaz inanılmaz bir tepki oldu. Testini tamamladık yeşil çıktı. ‘Ersin beyefendi idrarınızı analize yollayalım’ dedim. Yolladık, biz havaalanına gittik. Danışmanı analiz sonuçlarını attı. Testi şüphelendiğimiz üzere çıktı. ‘Hemen şu ilaçları kullanın’ dedik” tabirini kullandı.

Yerli ve ulusal olarak ürettik

Testin üretimini yapan Sıla Küme İdare Şurası Lideri Dr. İhsan Şahin de, testi bir insanın konutunda rahatlıkla tek başına kendine uygulayabileceğine dikkati çekti. Şahin, şunları kaydetti:

“Bu test bu ülkenin bilim insanları tarafından bulunan ve bu ülkenin teknolojisi ile üretilen bir test. Testi Ankara’da TTT World Medikal Üretim Tesisleri’nde üretiyoruz. Dünyanın her yerine gönderebiliyoruz. Brezilya’dan Portekiz’e, Polonya’dan Almanya’ya kadar, Afrika ile Orta Asya ülkelerine kadar bu testi bir defa deneyen ülkeler bu testi talep ediyorlar. Biz şu anda testi yetiştirmeye çalışıyoruz. Testle hem ülkemize katkı sağlamış olduk hem de bilimsel açıdan Türkiye’yi bir adım daha ileri götüren bir buluş sergilemiş olduk. Günlük 150 bin test üretme kapasitemiz var. Bunu yakında günlük 300 bine çıkaracağız. Vatandaşlarımızda testlere medikal bayilerden ulaşabilirler.”