Son dakika haberine nazaran, Türkiye’de son 24 saatte 187 bin 518 Kovid-19 testi yapıldı, 32 bin 381 kişinin testi olumlu çıktı, 187 kişi hayatını kaybetti. Ağır hasta sayısı 5 bin 611 oldu, son 24 saatte 4 bin 190 kişinin Kovid-19 tedavisinin tamamlanmasıyla iyileşenlerin sayısı 418 bin 331’e yükseldi.

Tüm Türkiye kısa mühlet içinde uygulamaya başlayacak olan Çin aşısıyla ilgili sorulara karşılık ararken, en net açıklama Sıhhat Bakanı Fahrettin Koca’dan geldi.

Hürriyet gazetesinde Ahmet Hakan’ın sorularını yanıtlayan Bakan Koca, değerli açıklamalarda bulundu. İşte Bakan Koca’nın aşıyla ilgili çarpıcı sorulara verdiği cevaplar:

Neden Çin aşısı? Erişimi kolay ve ucuz olduğu için mi?

FAHRETTİN KOCA: Çin aşısı, Alman aşısı, İngiliz aşısı, Amerikan aşısı… Mevzuyu bu türlü ele alamayız. Öncelikle ele almamız gereken konu, aşının hangi metotla üretildiği konusudur. Zira aşının tekniği, aşının sağlam olup olmadığını birinci dereceden tesirler.

Korona aşıları kaç usulle üretildi?

FAHRETTİN KOCA: İki prosedür var. Birincisi: İnaktif virüs aşıları… İkincisi: mRNA tekniğiyle üretilen aşılar…

Hangisi daha muteber?

FAHRETTİN KOCA: İnaktif formülle üretilen aşılar daha muteberdir. Tarihte bilinen en iyi metot budur. Bunun uzun vadeli sonuçlarını biliyoruz. Virüsün genetik yoluyla geliştirilen mRNA aşıları, kısa vadede iyi sonuç verdi. Lakin orta ve uzun vadede nasıl bir tesiri olacağını bilmiyoruz.

SORU: Çin aşısının yolu nedir?

FAHRETTİN KOCA: İnaktif yolla üretildi. Bu prosedürü kullanması nedeniyle daha fazla tercih edilmesi gereken aşıdır. Üretildiği ülkeye odaklanmak yanlış, sisteme odaklanmak lazım. Ben diyorum ki bu usul, en eski formüldür. Yıllardır bu tekniğe dayalı olarak aşılar üretildi. Uzun vadede test edilmiştir. Bir yan etkisi yoktur.

SORU: Madem inaktif dediğiniz aşı üretme formülü daha sağlam, neden dünya bu metoda yönelmedi?

FAHRETTİN KOCA: Zira bu metot çok sıkıntı ve çok kıymetli bir yol. İnaktif aşılar, kolay üretilebilir aşılar değil. Maliyeti çok yüksektir. O nedenle öteki usul daha fazla tercih edilen usul oldu.

SORU: mRNA aşılarıyla ilgili ne düşünüyorsunuz?

FAHRETTİN KOCA: Çin’le yaptığımız muahede 50 milyon… Bunun üzerini başka teknikle üretilen aşılarla tamamlamak durumundayız. Lakin şu gerçeği de unutmayalım: Öbür aşıların uzun vadede ne çeşit tesirler geliştirebileceğini bilmiyoruz.

SORU: Çin aşısı onay aldı mı?

FAHRETTİN KOCA: Dünyada üretilen tüm aşılar, Dünya Sıhhat Örgütü’nün süreçlerinden geçmek zorunda. Çin aşısı da o denli. Şu anda “Faz 3” devrini bitiren hiçbir aşı yok. Pandeminin yol açtığı acil durum nedeniyle orta raporlarla uygunluk veriliyor. Çin aşısı, “Faz 3”e en erken başlayan aşıdır. Ayrıyeten “Faz 3”ü daha geniş topluluklara uyguladılar. “Faz 3” ilgili Çin aşısının orta raporları şimdi açıklanmadı. Bir hafta-on gün sonra açıklanmasını bekliyoruz.

Faz 3 açıklanmadan Çin aşısını kullanma durumu olmayacak yani?

FAHRETTİN KOCA: Alışılmış ki olmayacak. Bütün orta onaylar alınmış olsa dahi biz memleketler arası akredite olan Halk Sıhhati ve Türkiye İlaç ve Tıbbi Aygıt Kurumumuzun laboratuvarlarında titizlikle incelemeler yapacağız.

Bu incelemelerde aşının güvenlik testlerinin olumlu çıkması gerekiyor. Şayet aşı, ülkemiz standartlarına uygun bulunursa erken kullanım müsaadesini vereceğiz. Aşı uygulaması, lakin bu evreden sonra olacak.

Aşı olmak zarurî hale getirilecek mi?

FAHRETTİN KOCA: Bu mevzuyu Bilim Kurulu’nda ele aldık. Vardığımız sonuç şu oldu: Mecburiyet olmasın lakin vatandaşımızı ikna edelim. Hangi aşıların hangi usulle üretildiğini, hangi formülün daha iyi bir metot olduğunu vatandaşımıza anlatacağız. Aşının menşeine değil de tekniğine odaklanılması gerektiğini anlatacağız.

‘Aşıyı birinci ben yaptıracağım’ demiştiniz. Hangi yolla yapacaksınız?

FAHRETTİN KOCA: Aşıyla ilgili tüm onay süreçleri bittikten sonra bir hastaneye gideceğim ve kamuoyunun huzurunda aşıyı yaptıracağım. Akabinde da o hastanede bulunan bütün sıhhat çalışanlarımız aşılarını yaptıracaklar.

PROF. LATİFE: TESTE BAĞLI KALMAYIN

Öte yandan İstanbul Tıp Fakültesi İç Hastalıkları Ana Bilim Dalı’ndan Prof. Dr. Bülent Latife, hafif kas ağrısı, halsizlik hissi sonrası peş peşe 3 PCR testi yaptırdı. Saka’nın test sonuçları negatif çıktı. Kendisine Kovid -19 teşhisi koyan ve tedaviye başlayan Latife, 36 saat sonra yapılan ayrıntılı kan analizi ve akciğer tomografisiyle Kovid-19’a bağlı zatürreye yakalandığını öğrendi.

Meskende ilaç tedavisi süren Latife, Milliyet aracılığıyla vatandaşları  ‘Sırtı ağrıyan, halsizlik yaşayan birinin şikâyeti bir günlük dinlenmede geçmiyorsa yüzde 99 koronavirüstür. Topluma tavsiyem; PCR’a bağlı kalmasınlar’ diye uyardı.

Kovid-19 olmasına rağmen PCR test sonucu negatif çıkanlar durumu tıp topluluğunda tartışılmaya devam ediyor. İstanbul Tıp Fakültesi İç Hastalıkları Ana Bilim Dalı’ndan Prof. Dr. Bülent Saka’nın hastalık süreci ise Kovid-19’un ne derece sinsi ve risk içeren bir hastalık olduğunun çarpıcı bir örneği. Hafif kas ağrısı ve halsizlik hisseden Prof. Dr. Latife, 10 gün evvel Kovid-19 kuşkusuyla peş peşe 3 PCR testi yaptırdı lakin bu testlerin sonuçları negatif çıktı.

Kandaki enfeksiyon düzeyini gösteren CRP pahası de olağan seyreden Latife, buna karşın ikna olmayarak kendisine Kovid-19 teşhisi koyup erkenden tedaviye başladı. Prof. Dr. Latife, 36 saat sonra yapılan ayrıntılı kan analizi ve akciğer tomografisi sonucunda Kovid-19’a bağlı zatürreye yakalandığını öğrendi. Halihazırda konutta izolasyon altında, ilaç tedavisi devam eden Prof. Dr. Latife, Milliyet aracılığı ile değerli ikazlarda bulundu:

“10 gündür Kovid-19’a bağlı zatürre ile uğraş ediyorum. Şayet PCR ve CRP testlerinin sonuçlarına güvenip erkenden tedaviye başlamasam, çok daha berbat bir tablo ortaya çıkacak, hastanede tedavi görmek zorunda kalacaktım. Halsizlik, kas ve eklem ağrısı, tat ve koku kaybı, ateş, çok yorgunluk, öksürük, şiddetli baş ağrısı üzere meselelerden ikisini çok hafif bile olsa hisseden vatandaşlar yüzde 99 olasılıkla Kovid-19 olduğunu bilmeli.

Bu şikâyetlerden ikisi varsa test sonucu beklenmeden hekim nezaretinde tedaviye başlanmalı ve akciğer tomografisi talep edilmeli. Şu an Kovid-19 dışında öbür bir viral enfeksiyon görülmediğinden, bu şikâyetlerin durduk yere ortaya çıkması kelam konusu olamaz. Koronavirüs en sinsi viral hastalık.”

Erken teşhis değerli

Hastalığın 16 yaşındaki oğlu ile yakın temas sonucu bulaştığını da söyleyen Prof. Dr. Bülent Latife, şunları söyledi: “8 aydır Kovid-19 hastalarını iyileştirmek için uğraş veriyorum. Oğlum, geçtiğimiz hafta imtihanlara girip, arkadaşlarıyla buluştu. Geçen gün karşılıklı iki saat play-station oynadık. Hastalığımın ortaya çıkmasıyla oğlumun da taşıyıcı olduğunu öğrenmiş oldum.

Oğlumun sıhhat durumu iyi. Aslında 18 yaş altı çocukların neredeyse tamamı asemptomatik halde hastalığı atlatıyorlar. Mevcut salgın tablosunda PCR testlerinin negatif çıkmasının değeri yok. Üç sefer peş peşe yaptırdığım PCR testleri negatif sonuç verdi. Üstelik ateş, öksürük, tat ve koku kaybı üzere semptomlarım da yoktu. Fakat şuan Kovid-19’a bağlı zatürre ile uğraş ediyorum. Erken teşhis ve tedavi en kritik etap.”

Prof. Dr. Bülent Latife, vatandaşalara teklifleri var: “Dört, beş gündür onlarca tanıdığımı acil servise yönlendirdim. Hafif ağrı ve kırgınlık hissettiğini söyleyen lakin PCR sonucu negatif çıkan bireylerin tamamı kapsamlı analizlerin akabinde teşhis aldılar. Bu bireyler erkenden harekete geçmemiş olsa 5,6 gün sonra hastanelik olacaklardı.

Toplumun her kesitine yayılmış bir virüsten bahsediyoruz. Sırtı ağrıyan, halsizlik yaşayan birinin şikâyeti bir günlük dinlenmede geçmiyorsa yüzde 99 koronavirüstür. Topluma tavsiyem; PCR’a bağlı kalmasınlar.

Kovid-19 geçiren şahısların antikor düzeyi stabil kalmıyor. Maske, aralık, hijyen kuralının ihmal edildiği durumlarda hastalık ikinci, üçüncü kere kapıyı çalıyor.” (MERT İNAN İstanbul)