İhsan Dindar – milliyet.com.tr / [email protected]

Karşımızda büyük bir prodüksiyon var. Peter Shaffer’in çok önemli bir yapıtın uyarlaması birebir vakitte. Böyle bir projenin içinde yer almak nasıl bir his?

Böylesi büyük bir yapımı yapmak kolay bir şey değil. Hayli zahmetli, meşakkatli bir iş. Bir de başarılı olamazsanız yıkımı çok daha büyük olur. Bana bu teklif ile geldiklerinde “olması gerektiği üzere yapılmazsa bu iş olmaz” dedim. Dekoru, kostümü her şeyiyle en iyi olması gerektiğini söyledim. Sahiden onlar da sağ olsunlar bütün her şeyiyle tüm basamakları büyük bir titizlikle gerçekleştirdiler. Ortaya da bu sonuç çıktı.

Amadeus’un sahneleneceği anons edildiği andan itibaren büyük bir ilgiyle karşılanmıştı. Doğal sonrasında hayatımıza maalesef pandemi girdi. Uzun ortalar vermek zorunda kaldınız. Bir sanatçı olarak bu hususta neler düşünüyorsunuz?

Daha sahnelenmeden biletleri tükenen nadir oyunlardan biri oldu. 11 Ocak 2020’de sahnelemeye başlamıştık. Pandemi başlayınca çok üzüldük natürel. Yalnızca bizim oyun değil bütün tiyatroların pandemiye kurban gitmemesini istedik. Konserlerin, operaların, balelerin her şeyin… Bunların yok olması insanların moral yapılarını da çok etkiledi. En son Kasım 2020’de oynamıştık. Olağan ki bunun altından kalkacağız. Geçecek. Birbirimize yardımlaşmayı unutmadan hayatı kıymetli kılacağız.

Umarız bu kötü günler bir an önce geride kalır. Pekala az önce belirttiğiniz günler öncesinden tüm biletlerin tükenmesiyle sonuçlanan bu ağır ilgiliyi bekliyor muydunuz?

Çok iyi bir işin ortaya çıkacağını öngörüyordum. Zira o hissi yaşamadan kolay kolay hiçbir işe girmem ben. Olumlu bir biçimde sonuçlanacağını birinci baştan hissetmiştim evet. Lakin bu derece ağır bir ilgi karşısında çok duygulandım. Çok memnunum.

Sözü yavaş yavaş oyunda sizin canlandırdığınız Salieri karakterine getirmek istiyorum. Dönemin çok ünlü bir müzisyeni. Ancak bir talihsizliği var ki o da Mozart ile birebir dönemde yaşamak. Oyundaki bir repliğinizde Salieri’nin Allah’a sitemini söz ediyorsunuz. Rolünüze hazırlanırken karşınıza nasıl bir Salieri, nasıl bir insan çıktı?

Aslında tarihteki Antonio Salieri daha farklı bir karakter. Çok iyi bir bestekar. Hayli hoş konçertoları ve operaları var. Hatta dostum Fazıl Say da Salieri’nin bir piyano konçertosunu çalmayı çok istediğini söylemişti bana. Oyundaki Salieri ise Peter Shaffer’in üstün zekâsıyla yorumladığı bir karakter. İnsanın içindeki hırsı, yalancılığı, kıskançlığı çok hoş yansıtıyor.

“Esasında dünyanın koronavirüsü insan”

Artık psikolojide de yer edinmiş bir Salieri Kompleksi hâli söz konusu. Bugünün dünyasında da karşılaşılan bir hikâye mi?

Salieri’nin kompleksi aslında bir kişinin zekâsına ve yeteneğine duyulan kıskançlık. Onu öldürmek geldi içimden diyor fakat bildiğimiz manada bir öldürmek değil bu. Salieri, Mozart ile karşılaşmasa ünü tahminen de bu kadar ortaya çıkmayacaktı. Onun kaldıramadığı tek şey Mozart’ın müziğini manaya zekâsına sahip lakin birebirini yapacak yeteneğe sahip olmaması. Asabının en çok bozulduğu, ruhunun rahatsız olduğu nokta bu. Günümüzde baktığımızda ise olumlu kıskançlıklar hoş bir kıskançlıktır. Kıskanırsın, sen de iyi bir şey yapmak için gayret gösterirsin, hırslanırsın. Başardığın vakit da iyi ki kıskanmışım ben de artık bu türlü bir şey yaptım diyebilirsin. Lakin kıskandığın şeyi bir oburunun üstüne basarak elde etmeye çalıştığın vakit süreksiz bir formda başarılı olursun sonrası hüsran olur. Tarihi süreç ve gelişim hep bu türlü olmuştur. Bu türlü olmaya da devam edecektir. Zira hayatın özü bilgeliğe ve doğruluğa kodludur.

Sanatın her kolu şu dönemde şiddetli bir süreçcilt geçiyor. Geleceğe nasıl bakıyorsunuz? Olağana dönüş için ümitvar mısınız?

Olmaz olur mu? Umut olmadan yaşayamayız esasen. Hayata tutunamayız. Ancak alışılmış eski şuursuzlukların yaşanmamasını diliyorum ben. Bu açgözlülüğümüzü yaşamamızı diliyorum. İnsan hem olumsuzluğu hem de olumlu şeylere çok çabuk alışır. Bir anda her şeyi unutup eskisi üzere davranırsak bu sefer öteki bir bela başımıza gelecek. Zira temelinde dünyanın koronavirüsü insan oldu bence. İnsan, tabiatın kendi kardeşi olduğunu unutmamalı. Lakin bunu unutursak bir sonrakisi çok daha acımasız olacaktır, bunu da hissediyorum.