Sabancı Üniversitesi Ferdî Akademik Gelişim Merkezi (BAGEM) tarafından hazırlanan iki başka doküman, zelzele felaketinin ortaya çıkardığı olumsuz ruhsal tesirle baş edebilmenin yollarını anlatıyor.

BAGEM tarafından hazırlanan “Afet Sonrası Psikososyal Yardım Rehberi” ve “Psikolojik İlkyardım ve Süreç Yönetimi” başlıklı dokümanlarda düzgünleşme süreciyle ilgili yararlı birçok hususa dikkat çekiliyor.

Sabancı Üniversitesi Ferdi Akademik Gelişim Merkezi (BAGEM) tarafından hazırlanan “Afet Sonrası Psikososyal Yardım Rehberi” ve “Psikolojik İlkyardım ve Süreç Yönetimi” başlıklı iki farklı doküman, zelzele felaketinin toplum psikolojisinde yarattığı aksiliklere karşı tahlil yollarını bir ortaya getirdi.

Farklı dayanak hizmetlerinin bütünleştirici bir ortamda iş birliği içinde çalışmasına takviye olmak amacıyla Sabancı Üniversitesi bünyesinde çalışmalarını sürdüren Ferdî ve Akademik Gelişim Merkezi Direktörü Prof. Dr. Alpay Filiztekin, “Bu dokümanlarla sarsıntı felaketi sonrasında ortaya çıkan ruhsal meselelerin yanlışsız anlaşılmasını ve sürecin yanlışsız yönetilmesini sağlamak için bir rehber oluşturmayı amaçladık.  

Bu sıkıntı günlerde her iki kitapçığın da toplumun tüm kısımlarına içinde bulundukları durumu anlamaları ve buna nazaran bir yol izlemeleri konusunda yarar sağlamasını ümit ediyoruz” değerlendirmesini yaptı. 

Yaşanan son sarsıntı felaketinin akabinde BAGEM Ekibinden Klinik Psikolog Tuğçe Küpeli tarafından hazırlanan “Afet Sonrası Psikososyal Yardım Rehberi”nde, doğal afetlerin; bireylerin fiziksel, toplumsal, duygusal fonksiyonelliğini ya da ruhsal açıdan güzel hissetmesini olumsuz etkileyen şartları barındırması nedeniyle travmatik tesirler doğurabildiğine dikkat çekiliyor. Afet sonrasında yaşanan süreksiz bir şok, dehşet, öfke, suçluluk, utanç, çaresizlik ve/ya ümitsizlik hislerinin bireylerde yaratacağı olumsuz tesirler şöyle sıralanıyor: Yer- mekan- vakte dair baş karışıklığı, uykusuzluk ve uyku meseleleri, İştah kaybı ya da iştahta artış, kararsızlık, dikkati toplayamama, unutkanlık, genel ilgisizlik, bağışıklık sisteminde bozulma, huzursuzluk, güvensizlik, insanlardan uzaklaşma, ani öfke patlamaları, kendini reddedilmiş ya da terk edilmiş hissetme, çok yargılayıcı ve suçlayıcı olma, bedensel ağrı ve acılar, kalp atışlarında düzensizlik, bulantı, iştah değişimi, ani irkilmeler yaşama.

Bu olumsuz tesirlerle başa çıkılabilmesi için tekliflerin sıralandığı dokümanda, ruhsal travma ile başa çıkılamadığının düşünülmesi durumunda bir ruh sıhhati uzmanından dayanak alınması öneriliyor. 

BAGEM’de misyon alan Klinik Psikolog Kaan Kabukçu tarafından hazırlanan “Psikolojik İlkyardım ve Süreç Yönetimi” başlıklı dokümanda ise ruhsal birinci yardım gerektiren durumlar sıralanıyor ve ruhsal birinci yardımın değerli adımları anlatılıyor. Buna nazaran ruhsal birinci yardımda yer alan adımlar şu halde sıralanıyor:  

• Tanışma ve bağ kurma,
• Temel ruhsal ve fizikî gereksinimlerin tespit edilmesi,
• İhtiyaçların karşılanmasına yardımcı olmak,
• Psikiyatrik acil durumlar için yönlendirmeleri gerçekleştirmek,
• Olayın uzun devirli tesirlerinden korumak,
• Normalleşmeyi kolaylaştırmak,
• Stabilizasyona takviye olmak,
• Akut travmatik gerilim reaksiyonları konusunda rehberlik etmek,
• Baş etme sistemlerini desteklemek,
• Dirençliliği artırmak.

Psikolojik birinci yardımın bir tedavi yolu olmadığının; “bakmayı, dinlemeyi, bağ kurmayı ve yönlendirmeyi amaçlayan bir prensip olduğunun vurgulandığı dokümanda akut periyotta ortaya çıkan yan tesirlerin geçmemesi ve günlük hayatı kişi için sıkıntı kılması durumunda uzman dayanağına başvurulması gerektiği vurgulanıyor. 

Kaynak: (BYZHA) – Beyaz Haber Ajansı