Reflü, tam ismiyle gastroözofagial reflü hastalığı; asit ve mukustan oluşan mide salgılarının ve midede bulunan yarı sindirilmiş besinlerin, mideden yemek borusuna hatta ağıza yanlışsız geri kaçması durumudur. Reflü hastalığı, göğüste yanma ve ağıza kadar gelen acı tat ve besin artığı ile kendini göstermektedir. Şiddetli ve uzun periyodik reflü, yemek borusu, mide ve bağırsak sistemi dışındaki sistemlerde de önemli belirtilere yol açabilir. Reflü diş çürüklerine, boğaz ağrısına,  ses kısıklığına, kulak ağrısına hatta zatürreye sebep olabilir, hastada alerjik astımı tetikleyebilir.

Reflü tanısı nasıl konulur?

Kısaca endoskopi olarak bilinen tam ismiyle üst gastrointestinal sistem endoskopisi süreci,  mide ve yemek borusunun ucunda ışık ve kamera olan esnek ince bir boru ile incelenmesi sürecidir. Endoskopi ile özofagus denilen yemek borusunda reflüye bağlı olabilecek erozyon ya da ülser denilen yaralanmalar görülebilir. Ayrıyeten midenin incelenmesi ile reflü oluşumunu kolaylaştıracak mide kapakçığında gevşeme ya da midenin tam göğüs boşluğuna kaçması durumu olan mide fıtığı rahatsızlıkları teşhis edilebilir. Bu reflü açısından önemli  bulguların saptanmasını mümkün kılmasına  rağmen, tekrar de endoskopi reflü teşhisinin konulmasında ya da dışlanmasında tek başına kâfi bir tetkik değildir.

Reflü teşhisinde altın standart formül pHmetre yani uzun vadeli asidite (asid derecesi) ölçümü sürecidir. Endoskopi süreci sırasında yemek borusuna bırakılan yaklaşık 1 cm. uzunluğundaki küçük bir kapsül, 2 gün boyunca yemek borusunun alt kısmındaki pH değişimlerini ölçmeyi mümkün kılmaktadır. Daha sonra dışkı yoluyla tabiatıyla atılan bu kapsül, yemek borusuna takılı kaldığı birinci 2 gün boyunca, ölçtüğü pH pahalarını hastanın 1 metre yakınında bulunması kâfi olan, cep telefonundan çok daha küçük bir aygıta büsbütün kablosuz biçimde iletmektedir. İnceleme devrinin sonunda bu küçük aygıttan elde edilen bulgular eşliğinde, hastada sahiden gastroözofagial reflü hastalığının olup olmadığı, hastalık var ise bu reflü hastalığın şiddeti belirlenebilmekte ve bu sonuçlara nazaran hastaya ilaç tedavisi, endoskopik reflü tedavisi formülleri yahut reflü cerrahisi önerilebilmektedir.

Reflü tedavisi nasıl olur?

Reflü tedavisinde birinci ve en değerli nokta hastanın ömür stilinde değişiklik yapmaktan geçer. Bu ömür biçimi değişiklikleri en önemli reflüyü artırma ihtimali olan çay ve kahve üzere kafeinli içeceklerin, asitli, gazlı meşrubatların, alkollü içkilerin, salçalı, baharatlı besinlerin, çikolata ve kızartma üzere yiyeceklerin tüketilmesinden kaçınmak; zayıflayarak fazla kilolardan kurtulmak, dar  kıyafetler giymemek, yemeklerden sonra çabucak uzanmamak, yatmadan evvel son iki saat rastgele bir şey yiyip içmemektir. Birçok insan hayat usulünde değişiklik yaparak yahut mide asidinin üretimini azaltan ya da mide asidini nötralize eden ilaçları kısa vadeli kullanarak reflüyü denetim altında tutabilirken, kimi hastalarda ise reflü tedavisini endoskopik metotlar ile yapmak gerekmektedir.

Büsbütün endoskopik yolla yapılan bu tedavi prosedürlerinde, yemek borusu ile mide ortasında bulunan ve midedeki asidin yemek borusuna kaçmasını engelleyerek bir bariyer vazifesi gören kasın bulunduğu kısmın (mide kapakçığı) genişlemesinin azaltılması farklı yollarla sağlanmakta, böylece yemek borusu aside bağlı yanma ve yaralanmalardan korunmaktadır. Hastaların süreç sırasında ya da sonrasında ağrı ya da acı duymadıkları bu tedavi tekniklerinin en önemli anti-reflü mukozektomi (ARM) ve de radyofrekans ablasyon (Stretta) gelmektedir. Her iki prosedürde ülkemizde sayılı ileri endoskopi merkezlerinde muvaffakiyetle uygulanmaktadır.

Doç. Dr. Salih Boğa