Milletlerarası Çalışma Örgütü (ILO), en değerli çalışmalarından birini geçtiğimiz günlerde yayınladı. Toplumsal muhafazanın global durumunu ortaya koyan ‘Dünyada Toplumsal Muhafaza Raporu 2020-22: Toplumsal Müdafaa Yol Ayrımında’ başlıklı ILO raporunda, toplumsal muhafazanın Kovid – 19 salgını periyodunda dünya çapında eşi gibisi görülmemiş bir biçimde yayılmış olmasına karşılık, hala 4 milyardan fazla insanın rastgele bir muhafazası olmadığının altı çiziliyor.

Milliyet’ten Cem Kılıç’ın yazısı:

Rapora nazaran, global salgınla çaba istikrarsız bir seyir izledi. Bu bakımdan, yüksek ve düşük gelirli ülkeler ortasındaki açığın daha da derinleştiğini söylemek mümkün. Meğer, toplumsal müdafaa tüm insanların hak ettiği üniversal bir hak.

NE MANAYA GELİYOR?

Temel bir insan hakkı olan toplumsal müdafaa, hayat boyunca karşılaşılan kırılganlıklar, mahrumluklar ve yoksullukla gayret etmek hedefiyle geliştirilen siyaset ve programları kapsıyor.

Toplumsal müdafaa çocuklar, aileler, yaşlılar ve engelliler üzere kırılgan toplumsal kümeleri şemsiyesi altına alıyor. Bununla birlikte, hamilelik, işsizlik, iş kazası ve meslek hastalığı, hastalık ve genel sıhhat müdafaası formunda kapsamlı bir çerçeve de içeriyor.

Toplumsal muhafaza, sürdürülebilir kalkınmanın ve toplumsal adaletin sağlanmasında, toplumsal güvenliğin temel bir insan hakkı olduğu anlayışının yerleşmesinde anahtar bir rol oynuyor.

DAHA İYİ BİR GELECEK

Daha iyi bir gelecek arayışıyla hazırlanan rapor, toplumsal müdafaa tabanları dahil olmak üzere dünyadaki toplumsal müdafaa sistemlerinde en son gelişmelerin özetini içeriyor. Ayrıyeten, kapsadığı periyot prestijiyle Kovid-19 global salgınının tesirlerini de ortaya koyuyor.

Rapora nazaran, halihazırda 4.1 milyar insan, yani dünya nüfusunun yüzde 53’ü, ulusal toplumsal müdafaa sistemlerinden hiçbir gelir teminatı elde edemiyor. Bununla birlikte, dünya nüfusunun yalnızca 47’si, yani yaklaşık yarısı, aktif olarak en az bir toplumsal müdafaa yardımından yararlanıyor.

KIRILGAN KÜMELER RİSK ALTINDA MI BULUNUYOR?

Toplumsal muhafazada değerli bölgesel eşitsizlikler var. ILO bilgilerine nazaran, dünyada en geniş toplumsal güvenlik kapsamına sahip bölge olan Avrupa ve Orta Asya’da insanların yüzde 84’ü en az bir yardım kapsamında bulunuyor.

İkinci sırada, yüzde 64.3 oranıyla Amerika Kıtaları geliyor ve global ortalamanın üzerinde yer alıyor. Toplumsal muhafazanın kapsamı açısından Asya-Pasifik’te yüzde 44, Arap Ülkelerinde yüzde 40 ve Afrika’da ise yüzde 17.4 seviyesinde besbelli kapsam açıkları kelam konusu.

ILO dataları, toplumsal müdafaa şemsiyesinin kapsayıcılığını kırılgan kümeler açısından değerlendirebilmemizi de sağlıyor. Buna nazaran, birinci olarak dünya genelinde yalnızca dört çocuktan biri (çocukların yüzde 26.4’ü) toplumsal müdafaa yardımı alıyor.

ENGELLİLİK ÖDENEĞİ

Bu bakımdan, ne yazık ki çocukların büyük çoğunluğunun faal toplumsal muhafazadan mahrum durumda olduğunu söylemek mümkün. Bununla birlikte, yeni doğum yapan bayanların sırf yüzde 45’i nakdi annelik ödeneği alıyor. Dahası, ağır engelli üç bireyden yalnızca biri (yüzde 33.5) engellilik ödeneği alıyor.

İşsizlik ödeneklerinin kapsamı ise daha da düşük. Buna nazaran, bir işte çalışmayan bireylerin yalnızca yüzde 18.6’sı aktif toplumsal muhafaza kapsamında bulunuyor. Ayrıyeten, emeklilik çağının üzerindeki şahısların yüzde 77.5’i bir tıp emekli aylığı alıyorken, dünyanın bölgeleri ortasında, bilhassa kırsal ve kentsel bölgeler ortasında, bayan ve erkekler ortasında hala büyük eşitsizlikler yaşanıyor.

KOVİD – 19 SALGINI NASIL ETKİLEDİ?

ILO raporuna nazaran, herkese en azından asgarî toplumsal muhafazayı sağlamak için gereken ek harcamaya ait finansman açığı Kovid-19 salgını başladığından beri yaklaşık yüzde 30 seviyesinde arttı.

En azından temel toplumsal müdafaa kapsamını teminat altına almak için düşük gelirli ülkelerin her yıl ek olarak 77.9 milyar dolar, düşük-orta gelirli ülkelerin her yıl ek olarak 362.9 milyar dolar ve üst-orta gelirli ülkelerin de her yıl ek olarak 750.8 milyar dolar daha yatırım yapması gerekiyor.