Varisler, venöz yetmezliğin belirtileridir

Bedenimizdeki kirli kanı, kalbe ve akciğerlere, temizlenmek üzere taşıyan venler (toplardamar) bulunmaktadır. Bacak venleri, bu vazifelerini, aşağıdan üste, yani yerçekiminin bilakis gerçekleştirdiklerinden, içlerinde tek istikametli olarak çalışan kapakçıklar bulunmaktadır. Bu kapakların bozulması ve geriye kaçırmasına venöz yetmezlik denir. Venöz yetmezliğin belirtilerine de varis ismi verilir.

Hareketsiz hayat şekli varise yol açabiliyor…

Pandemi periyodunda beşerler tercihen yahut zarurî olarak hareketlerini kısıtlamak durumunda kaldı. Uzaktan çalışma sistemi, sokağa çıkma yasakları ve kış aylarının doğal ömür üslubu bir ortaya geldiğinde beşerler vakitlerinin büyük kısmını kapalı alanlarda hareketsiz geçiriyor. Bu da venöz yetmezliğe davetiye çıkarabiliyor. Hareketsiz kalındığında bacaklardaki venlerin (toplardamarların) içinde bulunan kapakların çalışması bozulabiliyor, baldır adelesinin venler üzerindeki masaj tesiri azalabiliyor ve buna ek olarak gerçekleşen kilo artışı venöz yetmezliğe ve varislere yol açabiliyor.

Venöz yetmezlik nasıl anlaşılır?

Venöz yetmezliğin teşhisinde bireylerin bu bahiste şuurlu olması çok kıymetlidir. Ayak bileklerindeki şişlik yahut çorap lastik izi, kılcaldan kalına hakikat farklı çaplarda olabilen damarların bacaklarda fark edilmesi, huzursuzluk hissi, birinci belirtilerdir. Bu türlü durumlarda bir kalp damar cerrahıyla şikayetler paylaşılmalı, bacak muayene edilmeli ve venöz dopler ismi verilen çok detaylı bir bacak ultrason incelemesi yapılmalıdır.

Venöz yetmezlik her yaşta karşımıza çıkabilir

Venöz yetmezlik bir yaşlılık sorunu değildir ve her yaşta karşılaşılabilir. Kalıtsal tarafı kıymetli olsa da ailesinde daha evvel venöz yetmezlik tanısı konmayan biri de belirti gösterebilir. Daha evvel bahsettiğimiz hastalığın oluşumuna taban hazırlayacak mesleksel, yaşamsal yahut sıhhat nedenlerine sahip olanlarda hastalığın ortaya çıkma mümkünlüğü vardır. Çeşitli araştırmalarda, bayanlarda varis görülme sıklığının %70-80’lerde, erkeklerde ise %30-40’larda olduğu gösterilmiştir.

Venöz yetmezlik tedavi edilmezse pulmoner emboli riski barındırır

Venöz yetmezlik tedavi edilmediğinde, bacak damarlarında pıhtı oluşumuna yer hazırlayabilir. Böylesine bir pıhtı, ister bacağımızın en iç kısımlarında yer alan ana damarlarda (derin venöz trombüs-DVT), isterse daha yüzeyel damarlarda olsun, bulunduğu yerinden kopacak olursa, birinci ulaşacağı amaç akciğerlerdir. Buna pulmoner emboli (akciğer içinde pıhtı) ismi verilir. Pulmoner emboli, çok önemli bir tablo olup, yaşamsal risk yaratır.

Varislerin durumuna nazaran farklı tedavi sistemleri var…

Kılcal varislerin tedavisi için ‘yüzeyel köpük skleroterapi (VFS)’ kullanılırken, ‘spagetti görünümlü damarlar’ olarak tanımlanabilecek 5mm’den daha kalın çaplı varisler 1mm’lik iz bırakmayan kesiler içinden lokal anestezi altında ‘ambulatuvar flebektomi (AP)’ prosedürü ile çıkartılmaktadır. Kılcal varislerin yüzeyel tedavisinde lazer uygulamaları, ağrılı olması ve şayet damar çapı geniş ise, yanık izine yol açması yüzünden, yüzeyel köpük skleroterapi’ye, gerekli durumlarda ek olarak uygulanmalı, birinci tercih olarak kullanılmamalıdır.

Genel yahut epidural anestezi altında, dikiş gerektiren kesiler içinden, damarın uzunluklu boyunca çıkartılmasını hedefleyen ‘stripping’ ismi verilen ameliyatın yerini EVTA almıştır. Kapakları geriye kaçırıp venöz yetmezliğe yol açan damarın içine yüksek güç verilmesi yahut bir yapıştırıcının enjekte edilmesine ‘Endovenöz Trunkal Ablasyon (EVTA)’ denmektedir. EVTA tekniğinde, uyanık hastada, lokal anestezi altında, ilgili damarın içine 1mm çapındaki bir kateter (ince plastik boru) yardımıyla yüksek güç verilir yahut bir yapıştırıcı enjekte edilir. Yüksek güç kaynağı olarak radyofrekans yahut lazer sıklıkla tercih edilmektedir. Yapıştırıcı enjeksiyonu, yakın periyotta tanım edilmiş ve gelecek vadeden bir metottur. Kısa devir sonuçları bilinmesine rağmen uzun devir sonuçları bilinmediği ve olgu sayıları şimdi düşük olduğu için radyofrekans ve lazer teknolojileri üzere yaygınlık kazanmamıştır. Sonuçta hangi biçimle olursa olsun, içeriden kapatılan ve iptal edilen damar, beden tarafından 8-12 ay içinde beden tarafından emilip yok edilmekte, yerine yandaş ve sağlıklı venler çabucak devreye girmektedir. Kalbe kanı geriye taşıyan ‘ana otoban pozisyonundaki derin venler’e dokunulmadığı için iptal edilen venin yokluğundan kaynaklanan rastgele bir sorun yaşanmamaktadır.