MEHTAP GÖKDEMİR, BAHAR ATAKAN Ankara – Millet İttifakı’nın iki lokomotif partisi CHP ve İYİ Parti’den son periyotta üst üste gelen farklı açıklamalar “ittifakın geleceğine” ait “kriz” ve “gerilim” yorumlarına neden oluyor. Son olarak Suriye-Irak tezkeresine CHP’nin “hayır”, İYİ Parti’nin ise “evet” oyu vermesiyle ortaya çıkan ayrışma, CHP Genel Lideri Kemal Kılıçdaroğlu’nun “HDP’nin parlamentoda olması çok önemli” kelamına karşılık, İYİ Parti başkanı Meral Akşener’in “Biz, HDP’yi PKK’nın yanında konumlandırıyoruz; ‘HDP, PKK ile ortasına uzaklık koymalıdır’ diyoruz” tabiriyle daha da barizleşti.

Seçime hakikat artar

Millet İttifakı’nın daha fazla genişleyip genişlemeyeceği tartışmaları sırasında yaşanan bu gelişme konusunda iki partinin kurmayları, “İYİ Parti ve CHP farklı partidir lakin güçlü ve sarsılmaz bir ittifak var” değerlendirmesinde bulunuyor. Fakat Ankara’da ittifak üyeleri ortasında tabanlarına dönük “stres testleri”nin seçime yanlışsız daha da artabileceği yorumu yapılıyor.

Ankara’da hem Cumhur İttifakı, hem de Millet İttifakı ortakları ortasındaki alakalar daima mercek altında. Son haftaların gündemi ise 4 ortaklı Millet İttifakı’nın büyük ortakları, CHP ve İYİ Parti’nin bağlantısının çıkmaza girmekte olup olmadığı. İki partinin bağlantısının “testi” niteliğindeki olay sayısı son periyotta sıklaştı.

İstanbul Büyükşehir Belediye Lideri Ekrem İmamoğlu’nun, 8 Mart Bayanlar Günü’nde HDP Eş Genel Lideri Pervin Buldan ile Akşener’i etiketleyerek yaptığı paylaşım İYİ Parti tarafından eleştirilmiş, lakin fazla uzatılmadan mevzunun üzeri kapanmıştı. Benzeri biçimde Çanakkale’de Belediye Meclisi’nde iki partinin üyeleri ortasındaki tansiyon kamuoyuna yansımış, devreye lokal idareden sorumlu isimlerin girmesi ile dindirilmişti. Fakat Kılıçdaroğlu’nun, 4 Eylül 2021’de toplumsal medya hesabından gençlere, “CHP iktidarının birinci 6 ayında gerçekleştirmek üzere 6 vaatte bulunduğu” görüntüye, İYİ Parti Genel Lider Yardımcısı Cihan Paçacı’nın yaptığı “Kemal Beyefendi (Kılıçdaroğlu) son periyot daima tekil konuşuyor” değerlendirmesi, iki partinin bağlantısına yönelik soru işaretini büyüten birinci gelişme olarak kayıtlara geçti. Devamı ise cumhurbaşkanlığı adaylığından, HDP’ye bakış ve tezkere oylamasındaki tavır farklılığının bir kaç hafta içerisinde ortaya çıkmasıyla geldi. Ağustos ayından bu yana da örnek olay sayısı arttı.

Cumhurbaşkanı adaylığı

Kılıçdaroğlu, 6 Ağustos’ta Cumhurbaşkanlığı adaylığına ismi geçen iki büyükşehir belediye lideri, Mansur Yavaş ve Ekrem İmamoğlu için “Belediye liderlerinin muvaffakiyetlerinin daima olmalarını isteriz. Bir devir daha devam etmeliler, elbette daha iyi yerlere gelebilirler” dedi. Bu tabir liderlerin adaylığı konusundaki tartışmaya “son nokta” ve kendisinin adaylığının işareti olarak değerlendirildi. Akşener’in, İBB’nin 30 Ağustos Zafer Bayramı kutlamasında İmamoğlu’nu “Fatih Sultan Mehmet” benzetmesi ise Kılıçdaroğlu’nun koyduğu noktayı kaldırma ve İmamoğlu’nun ismini gündemde tutmaya çalışma biçiminde yorumlandı. Akşener’in, 25 Ekim 2021’deki “Sayın Kılıçdaroğlu iki arkadaştan birini aday gösterirse ‘hayır’ demeyiz” tabiri de bu yorumu güçlendirdi. Akşener’in “cumhurbaşkanı değil, başbakan adayı” olduğunu vurgulaması da kimi etraflarda, “ittifak ortağının adayını belirleme gayreti” halinde değerlendirildi.

Suriye-Irak tezkeresi

En görünür ayrılık, tezkere konusunda oldu. İYİ Parti, milletvekili Durmuş Yılmaz hariç tezkereye “evet” derken, CHP “hayır” oyu verdi. CHP’nin kararı, HDP Eş Genel Lideri Mithat Sancar’ın “muhalefet partileri için bir sınav” söylemi ile birlikte okunarak, iktidar kanadında olduğu kadar, CHP’den kopan isimlerin de reaksiyonunu çekti.

Kılıçdaroğlu’nun evvel 26 Ekim’deki küme toplantısında “Yabancı askerler Türkiye’ye gelip konuşlanacak, sen ‘gelsin’ diye el kaldıracaksın, söyle bakalım, milliyetçi sen misin biz miyiz?”, 28 Ekim’de de “Bana da diyorlar ki, buna evet de. Evet dersek Cumhuriyete ihanet etmiş oluruz” kelamları, milliyetçi tabana da sahip ittifak ortağı İYİ Parti açısından da “riskli” bulundu.

İYİ Parti kulislerinden, görüş ayrılığının “ittifakı bozacak bir mevzu olmadığı” yankılandı. Fakat İYİ Parti Küme Başkanvekili Müsavat Dervişoğlu, CHP’nin daha evvel evet dediği tezkereye sonra hayır demesini eleştirdi, “Birinci tezkereye evet verip bugünkü tezkereye hayır diyenin durumu tartışılır” dedi. Küme Lideri İsmail Tatlıoğlu da “Gerek CHP gerek İYİ Parti gerek AK Parti gerek MHP, kalkan eller memleketin menfaati için kalkmıştır. ‘Hayır’ diyen CHP için söylenecek bir kelam de ‘Evet’ diyen başka partiler için söylenecek kelam de siyasetteki ana çizgiye uymuyorsa gerçek değildir” değerlendirmesinde bulundu.

HDP’ye yaklaşım

İki partinin münasebeti değerlendirilirken en çok bakılan nokta ise HDP’ye yaklaşım. HDP’nin bir mühlet evvel siyasi partilere yaptığı ziyaretlerde İYİ Parti’ye gidip gitmeyeceği tartışılmış lakin İYİ Parti’nin uzaklıklı yaklaşımı görüldüğünde randevu talebinde bulunulmamıştı. HDP’nin CHP ziyaretinden sonra da ortak açıklama yapılmaması dikkat çekmişti. Kılıçdaroğlu, 6 Ağustos’taki açıklamasında HDP için “6 milyon oy alan bir partiyi düşmanlaştıramazsınız. Eleştirebilirsiniz, biz de eleştiriyoruz onlar da bizi eleştiriyor” demişti.  Eylül ayında YouTube’da yayınlanan bir belgeselde ise HDP’nin parlamentoda olmasının ehemmiyetini vurgulayarak, “Kürt sorunu çözmek için yasal bir organa muhtaçlığımız var” tabirini kullanmıştı. Kılıçdaroğlu son periyot konuşmalarında HDP eski Eş Genel Lideri Selahattin Demirtaş’ın ve Osman Kavala’nın tutukluluğuna tenkitlerini daha sık lisana getiriyor. Akşener’in son küme konuşmasında “Biz, HDP’yi PKK’nın yanında konumlandırıyoruz” sözünü kullanması ise, ortaklar ortasındaki ilginin “HDP” boyutunu bir defa daha gündem yaptı.

‘Ayrı partileriz lakin güçlü bir ittifak var’

İki parti ortasında muhakkak başlıklarda farklı bakış açısı belirginleşirken, kulislerde bu durumun ittifakı bozucu bir noktaya gerçek ilerleyip ilerlemeyeceği tartışılıyor. Her iki partinin kurmayları ise bu taraftaki sorulara aşağı üst benzeri cevaplar veriyor. “Millet İttifakı’nda kriz” yorumlarına karşı çıkan kurmaylar, “İYİ Parti ve CHP başka partidir lakin güçlü ve sarsılmaz bir ittifak var” değerlendirmesinde bulunuyor. Her partinin kendi programları doğrultusunda açıklama ve icraat yapma hakkına sahip olduğunu belirten kurmaylar, her partinin hem kendi tabanına seslenmesi hem de öteki partilerin seçmenlerini ve kararsızların oyunu alması gerektiğini belirtiyor. Tıpkı Cumhur İttifakı başkanları üzere, burada da iki önderin sık sık baş başa görüşmeleri, “ittifakın teminatı iki lider” yorumuyla hatırlatılıyor. An itibariyle ittifakta bir sorun olmadığı vurgulanıyor. Lakin bir taraftan tabanlarını konsolide etmek isteyen partiler için gerilim testlerinin sayısı seçime yanlışsız giderken her geçen gün artıyor.