Uzm. Dr. Kadir Hacıkurt – Medicana Bursa

Mamografi Nedir?

“Mamografi nedir?” sorusunun karşılığı olarak; düşük dozda X-ray ışını ile göğüs içindeki anormallikleri görmeyi sağlayan bir tıbbi görüntüleme sistemidir. Mamografi aygıtı yardımı ile tabip, muayene sırasında fark edemediği göğüs dokusundaki değişiklikleri daha yakından inceleyebilme imkânına sahip olur. Mamografi aygıtı sayesinde, bayanlarda göğüs hastalıkları erkenden teşhis edilebilir. Göğüste yumru oluşumu, göğüs başı çökmesi ya da göğüsten sıvı gelmesi üzere rastgele bir göğüs kanseri belirtisi bulunduğu takdirde, tarama hedefli mamografi gerekmektedir. Göğüs implantı olan şahısların, teşhis maksatlı yapılan mamografi yaptırmaları gerekir. Teşhis gayeli yapılan mamografi, tarama emelli yapılan mamografiye nazaran daha kapsamlıdır. Tarama mamografisi, şimdi hiçbir semptom görülmediği hallerde, yalnızca denetim hedefli yapılan bir mamografi tipidir.

Dijital Mamografi Nedir?

Dijital mamografi, X-ray ışınlarıyla uygulanan sinemaların yerine, X ışınlarını elektrik sinyallerine dönüştüren katı haldeki detektörleri kullanarak uygulanan bir mamografi sistemidir. Bu dedektörler, dijital kameralarda bulunan sistemlerin bir benzeridir. Elektrik sinyalleri, göğüs imgesini elde edebilmek için bir bilgisayar ekranında görülebilen yahut klâsik mamografilere emsal özel bir sinema üzerine basılan manzaraları üretebilmeyi sağlar. Hasta için uygulama konusunda, dijital mamografinin öteki mamografilerden bir farkı yoktur. Ama çözünürlüğü ve kontrastı arttıracak biçimde çalıştığı için, olağan mamografiye oranla daha net bir manzara elde edilir. Bu da göğüs dokusundaki farklılaşmayı ve küçük tümörleri görüntüleyebilmeyi kolaylaştırarak, tabibin hastalıkla ilgili teşhis koymasında avantaj sağlar. Kesin ve net bilgiye tek seferde ulaşmayı sağladığı için, sık sık olağan mamografi çekilmesi ihtiyacını de ortadan kaldırmış olur.

Mamografi Nasıl Çekilir?

Tüm kıyafetler çıkarılarak, ön kısmı açık pamuklu uzun bir elbise giyilir. Elbise giyildikten sonra bir kol dışarı çıkarılarak çekim yapılacak göğsün hür kalması ve mamografi makinesinin önünde durulması istenir.

Mamografi esnasında, göğüs iki plak ortasında yerleştirildikten sonra bastırılarak düz hale getirilir ve X ışınları gönderilir. Bu durum göğüste hafif bir rahatsız pay sebep olsa da sırf birkaç saniye sürecektir.

Göğüs plaklar ortasına yerleştirildikten sonra, nefesin tutulması istenir. Bu sırada, tekniker süratle röntgeni çekecektir. Daha sonra ise plak göğüsten ayrılacaktır.

Ayrıntılı bilgi için tıklayın.

Tekniker göğsün ikinci bir imajının farklı bir açıdan alınabilmesi için, hastayı tekrar konumlandırır.
Bu süreç birebir formda daha sonra öteki göğüs için tekrarlanarak uygulanır.

Kolye ve bilezik üzere takıların mamografi esnasında çıkarılması gerekir. Bunun yanı sıra bedene sürülen deodorant ve pudra üzere hususlar mamografi imajlarına ziyan verebileceği için, süreçten evvel temizlenmiş olması gerekmektedir.

Mamografi ve Ultrason Ortasındaki Fark

Mamografi aygıtı ile yapılan süreç sırasında, göğsün manzarasını alabilmek için düşük dozda radyasyon kullanılır. İmajın en iyi biçimde ortaya çıkabilmesi için göğüs düzleştirilerek iki plak ortasına sıkıştırılır ve çoklukla iki farklı açıdan imaj alınır. Göğsün imgesini alabilmek için radyasyon kullanılan mamografi aygıtından farklı olarak, ultrason aygıtı bedene ses dalgaları gönderir. Göğüsteki anormallikleri tespit etmek için alan jel ile kaplandıktan sonra, ses dalgalarını yönetmek ve yankıları göğüs dokusundan sekerken takip edebilmek için, cilde mikrofon gibisi alet yerleştirilir. Ses yankıları resme dönüştürüldükten sonra bilgisayar ekranından takip edilir. Bu süreçte memeyi plağa yerleştirme ve düzleştirme üzere bir müdahale bulunmaz. Hastalık bulgusu için tek başına ultrason kullanmak yetersizdir. Yapılan çalışmalar ultrasonun, küçük kistleri yahut tümörleri gizleyebileceğini göstermiştir.

Mamografi Kaç Yaşında Çekilir?

Mamografi taramalarına hangi yaşta başlanılacağını belirlemek zordur. Her ne kadar hayatta kalım müddetini uzatmak ismine erken teşhisin ehemmiyeti büyük olsa da hastanın radyasyona maruz kalmasını da en aza indirmek gerekmektedir. Zira birtakım çalışmalar, mamografi aygıtı radyasyonu altında olmanın kanser riskini de arttırabileceğini ortaya koymaktadır. Uzmanların birden fazla, bu durumun önüne geçmek için hastalarına yılda bir kere mamografi çekilmesini uygun görüyor. Bu açıdan bakılırsa, ekseriyetle kanser geliştirme riskinin yüksek olduğu yaş aralığını seçmek, taramalara başlamak için hakikat bir başlangıç noktası oluşturmaktadır. Ortalama olarak risk altında bulunan bayanların birinci mamografi çekimlerini, 40 yaşından evvel yaptırmamaları önerilir. Bunun yanı sıra uzmanlar, kanser taramasını yaptıktan sonra her yıl bunun tekrar edilmesi gerektiğini tavsiye ederler. Bununla birlikte mamografinin birinci olarak ne vakit alınması gerektiği konusunda kesin bir karşılık bulunmamaktadır.

Ayrıntılı bilgi için tıklayın.

Mamografi Çekimi Ne Kadar Sürer?

Mamografi çekimi için uygun konuma geldikten sonra, teknisyen birkaç saniye içerisinde göğüs manzarasını alır. Bu süreç rahatsız edici olabilir ancak bu durum sırf birkaç dakika içerisinde sona erer. Mamografi çekimi mühleti, sürecin yapıldığı merkeze, kişinin evvelce verilen hasta tanıma formunu doldurma mühletine ve hazırlık sürecine nazaran farklılık gösterse de; tarama hedefli yapılan mamografi, çoklukla 15 dakika sürer. Tanısal hedefli yapılan mamografi ise yaklaşık olarak bu mühletin iki katı kadar (30 dakika) uzun sürebilir.

Mamografi Çekilirken Acı Duyulur mu?

Mamografi tecrübesi, herkes için farklı nitelik taşır. Birtakım bayanlar, süreç sırasında ağrı hissederken kimileri hiçbir şey hissetmeyebilir. Ağrı düzeyi; göğüslerin büyüklüğüne, adet döngüsü ile mamografi çekiminin birebir vakte denk gelmesi, şahsî acı toleransı ve süreç sırasında kişinin nasıl konumlandırıldığına bağlı olarak değişiklik gösterebilir. Bununla birlikte, mamografi süreci sonrası kalıcı ve uzun periyodik ağrılar oluşmaz. Bayanların adet döngüsü nedeniyle göğüsleri daha hassas olabileceği için, “mamografi âdetin kaçıncı günü çekilir?” sorusu akıllara takılabilir. Oluşabilecek ağrıların önüne geçmek ismine adet döngüsünden bir hafta evvel mamografi sürecinden kaçınılması önerilir. Ayrıyeten kafeinli unsurlar de göğüs hassasiyetini arttırabileceği için randevudan bir yahut iki hafta öncesinde bu biçim yiyecekler tüketmemesi önerilir.

Mamografi Sonucu Nasıl Alınır?

Tarama sonuçlarında, düzgün bir yapıya sahip bir şişlik yahut kütle çoklukla kanserli değildir. Ultrason aygıtıyla ele gelen yumru incelenebilir. Şayet sıvı ile doluysa, buna kist denir ve çoklukla kanserli değildir; lakin hekim tekrar de biyopsi önerebilir. Bir yıldız üzere görünüme sahip ve düzgün kenarlara sahip olmayan yumrular, daha fazla kaygı yaratmaktadır ve çoklukla biyopsi yapılması gerekir. Mamografi sonucu almanın ne kadar sürdüğü, bir tarama yahut teşhis maksatlı mamografi çekimi yaptırılıp yaptırmamaya nazaran farklılık gösterebilir. Tarama mamografisi sonuçlarını almak ekseriyetle iki hafta sürerken teşhis hedefli yapılan süreçten çabucak sonra sonuç raporu tabipten ya da ilgili rapor ünitesinden alınabilir.

Mamografi Ziyanı Var mı?

Bir mamografi süreci, göğüs dokusunda tasa verici yahut uzun müddetli yan tesirlere neden olmamaktadır. Tüm röntgen muayeneleri üzere mamografi süreci de kişinin bir ölçü radyasyona maruz kalmasına neden olur. Bu nedenle, bayanların ne sıklıkla mamografi çektirmeleri gerektiği konusunda birçok tartışma bulunur. Bu mevzu her ne kadar tartışmalı olsa da onkologlar, mamografi çekimi esnasında maruz kalınan radyasyon ölçüsünün asgarî seviyede olduğunu ve göğüs kanserinin erken teşhis edilmesinin yararlarının, radyasyonun oluşturacağı rastgele bir riskten yahut yan tesirden daha ağır bastığını söz ederler.

Mamografi İçin Hangi Kısma Gidilir?

Kanserin erken bir evrede fark edilmesi, tedavi sürecini kolaylaştırır. Mamografi süreci, göğüs kanserinin oluşmasının önüne geçemez ve kanser geliştirme riskini azaltmaz. Lakin göğüs kanserinden kaynaklı ölümlerin önüne geçebilir. Bu nedenle 19 yaşından itibaren bayanların kendi kendilerine muayene yapmak için bir rutin geliştirmeleri ve kanserle alakalı olduğunu düşündükleri yumruları tespit etmek için vakit kaybetmeden doktora görünmeleri ehemmiyet taşımaktadır. Rastgele bir kanser kuşkusu taşıyan şahısların aklına “mamografi için hangi kısımdan randevu alınır?” sorusu takılabilir. Mamografi yaptırmak ya da rastgele bir şişliğin kanser riski taşıyıp taşımadığını tespit etmek için, hastanelerdeki genel cerrahi kısmından randevu alınması gerekmektedir.

Ayrıntılı bilgi için tıklayın.