Bursa’da evvelki gün ‘Kayak yapmaya gidiyorum’ diyerek meskenden çıkıp intihar eden Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi’nde vazifeli asistan tabip Mustafa Yalçın’ın (35) bıraktığı notta iş yerinde yaşadığı mobbingden bahsettiği tez edildi. Yalçın’ın mevti sonrası sıhhat çalışanları ‘mobbing cinayettir’ etiketiyle paylaşım yaparak uğradıkları berbat muamelenin son bulmasını istedi. Asistan ve intern tabipler, kıdemli meslektaşlarının mobbingine maruz kaldıklarından yakınırken, hocalar da birinci yıllarda asistanların karşı karşıya kaldığı nöbet yükünün yıpratıcı olduğunu söylüyor.

‘İstifamla gezdim’

Milliyet’e konuşan Antalya’daki bir devlet hastanesinde asistan hekim olan F.D. (30), maruz kaldığı mobbingi şöyle anlattı: “Cerrahi kısımda asistanlık yapıyorum ve ameliyatlardayım daima. Burada inanılmaz bir hiyerarşi var. Bilhassa uzmanların ağır ruhsal tacizlerine maruz kalıyoruz. Bu tacizler ağır hakaretlere varabiliyor. Bir uzmanla uzun müddettir zahmet yaşıyorum. Anabilim kolu liderimize söylememe karşın hiçbir şey yapılmadı. 2-3 hafta evvel artık gözümü kararttım ve mobbing davası açacağımı söyledim. Bunun üzerine duruldu. Hayatına son veren tabibin durumunu o kadar iyi anlıyorum ki, inanın ben de o noktaya geldim. Canıma kast etmeyi düşündüm. Aylarca cebimde istifa dilekçemle gezdim.”

‘İliklerimize kadar’

Kayseri’de bir hastanede asistan tabip olan E.Ö. (29) de, “O hekimi çok iyi anlıyorum. Bazen mobbingi iliklerimize kadar hissedebiliyoruz. Bir arkadaşım yalnızca gördüğü mobbing nedeniyle asistanlığı bıraktı. Hakarete varan telaffuzlarla karşı karşıya kalıyoruz. 36 saat nöbet tutuyoruz, iş yükümüz çok fazla” dedi.

Z.T. (27) İzmir’de bir devlet hastanesinde intern. “Hastanede yaşadıkları nedeniyle meslekten de yaşamaktan da soğudum” diyen Z.T., şunları söyledi: “Gerek öğrencilikte gerek internlik sürecinde zorbalıklara maruz kaldım. En acısını ise bayan doğum internliği sürecinde yaşadım. Hemcinsim olan bayan asistanlar yerli yersiz münasebetlerle azarladılar. Kargo teslim almak üzere kendi özel işlerini yaptırıyorlar. Asistanlardan biri benim doğum izlememe ve doğum öğrenmeme mani oldu. Şevkim kırıldı, erkenden tükendim. Kıdem mobbingi çok fazla. Bu yüzden uzmanlık imtihanına çalışmıyorum. Zira biliyorum ki gideceğim yerde keyifli olmayacağım ve buna dayanacak gücüm yok.”

‘Baskı en altta’

Yıllardır mobbingin sürmesini üniversiteler ve eğitim hastanelerinde kurulmuş olan askeri hiyerarşik sisteme bağlayan Almanya Bonn Rheinische Friedrich-Wilhelms Üniversitesi Yenidoğan ve Çocuk Ağır Bakım Bilim Kısmı öğretim üyesi Prof. Dr. Soyhan Bağcı, “Bu sistem herkesin işine geliyor. Zira en üsttekiler kendilerine mümkün olduğu kadar az sorun yansıtılmasını istiyorlar. O yüzden en baştaki bir altındakine, o kendi altındakine bunu diretiyor. En alttakiler herkesin baskısını omuzlarında hissediyor” tabirlerini kullandı.

En fazla mobbing sıhhatte

Mobbingle Çaba Derneği Genel Lideri İlhan İşman şunları aktardı: “Alo 170 sayılarına baktığımızda en fazla mobbingin sıhhatte olduğunuzu görüyoruz. Daha evvel de misal nedenlerden ötürü hekimler kasvet yaşadı. Sıhhat kesimi başlı başına gerilimli bir bölüm. Her ne kadar okumuş olsanız da mesleğin getirdiği usta çırak alakası var. Mobbingin birinci sebebi makûs idare. İkinci sebep ise kurumsal kültürün oluşmaması. Bir de narsist kişilik yapısı. Bilhassa tabiplerde bunu görüyoruz.”

‘Acaba başıma bir şey gelir mi?’

İstanbul Tıp Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Tufan Tükek şöyle konuştu:

“Mobbing yalnızca hoca tarafından değil kıdemliler tarafından da yapılıyor. Mobbing bireyleri zorluyor lakin öteki taraftan da asistanlar en çok şeyi bu kıdemlilerinden öğreniyorlar. Uzun süren nöbetler de ister istemez bu çocukların kimyasını bozuyor.

Birinci yıl asistanlar yüksek nöbetle başlar, birinci yıldan sonra nöbet sayısı giderek azalır. Mobbinge uğrayan bu durumu rektöre, Tıpta Uzmanlık Kurulu’na taşımalı. Lakin, ‘Acaba başıma bir şey gelir mi?’ diye bu yola çok başvurmayabiliyorlar. Bu yolu seçenler de oldu. Asistanlar şayet memnun değillerse, farklı yerde çalışmasına müsaade verilebiliyor. Şayet hocasıyla bir sorunu varsa da hocanın kontratı fesih ediliyor.”

‘Askeri nizam var’

Türk Obezite Cerrahisi Vakfı Lideri Prof. Dr. Oktay Banlı, intern olarak vazifeye başlayan kızının meslektaşları tarafından karşı karşıya bırakıldığı ayrımcılıktan yakınmıştı. Prof. Banlı, “Tıp usta çırak alakasıyla öğrenilen bir iş. Kalkıp bir ameliyatı, acil müdahaleyi, hasta değerlendirmeyi kitaptan öğrenemezsin. Münasebetiyle sizden daha deneyimli birinden öğrenmek durumundasınız. Birçok pratik bilgiyi onlardan öğrenirsiniz. Lakin bunu berbata kullanmamak gerekir. ‘Her dediğimi yapacaksın, şu kadar nöbet tutacaksın üzere…’ Cerrahide askeri bir nizam var. Hiyerarşik sistemde nöbetler tutuluyor. Hasebiyle asistanların içerisinde bir hiyerarşi oluşuyor. Değerli olan bunu yapılan işlere yansıtmamak. İşi bu gençlere sevdirmek lazım. Bu türlü giderse vakitle iyi ve kaliteli cerrah yetiştiremeyeceğiz. Mobbing nedeniyle asistanlığı bırakan pırıl pırıl gençlerimiz var” dedi.

Mustafa Yalçın’ın gece 03.00’te hastaneye gelerek katıldığı acil bir ameliyat sırasında çekilen bu fotoğraf, çalışma arkadaşları tarafından “Gözlerinin içiyle gülen başarılı bir cerrahımızı kaybettik” notuyla toplumsal medyada paylaşıldı.