Sabancı Üniversitesi Kurumsal İdare Forumu tarafından TÜSİAD’ın işbirliği ve Birleşmiş Milletler Nüfus Fonu (UNFPA) ile Sabancı Vakfı’nın desteğiyl e sürdürülen, ‘İş Dünyası Aile İçi Şiddete Karşı Projesi’ (BADV) altıncı yılına girdi. 72 şirketin dahil olduğu proje, iş dünyasında bayana yönelik şiddet konusunda farkındalık yaratmayı, bayanların iş hayatına iştirakini daha faal hale getirmek için takviye düzenekleri ve usulleri oluşturmayı hedefliyor. Yeni periyotta belediyeleri de projeye dahil etmek için çalışmaları sürdürdükleri söyleyen Sabancı Üniversitesi Kurumsal İdare Forumu Yöneticisi ve Baş Araştırmacısı Melsa Ararat çalışmalarını ve gayelerini Milliyet’e anlattı.

Binlerce kişi destekledi

Projenin 2014 yılında başladığını ve o yıl yaptıkları anketin sonuçları üzerine inşa edildiğini söyleyen Ararat, “2020 yılına kadar 52 bin 936’sı bayan olmak üzere toplamda 155 bin 109 çalışanı olan 72 şirket, toplumsal cinsiyet eşitliği prensibini içselleştirmek hedefiyle inisiyatifin bir kesimi oldu. Bayanlara yönelik şiddete karşı kurumsal resmi müdahale siyasetlerini geliştirdi, eğitim ve bağlantı programları oluşturdu” diye konuştu.

Tüm dünyada bayanların ezici bir çoğunluğunun yakın alakada bulundukları erkeklerin sistematik baskısına maruz kaldığını, değerli bir kısmının da en az bir sefer cinsel ve/veya fizikî şiddete maruz kaldığını lisana getiren Ararat, “Ancak bayanların kıymetli bir kısmı erkek hâkim toplumsal kıymet yargılarının tesiri altında ve şiddetten yalnızca ağır fizikî şiddeti anlıyor. Erkek partnerin sistematik olarak uyguladığı ruhsal, ekonomik, cinsel baskıları ve yaralanmaya yol açmayan fizikî şiddeti şiddet olarak nitelendirmeyebiliyor. Ülkeler ortası karşılaştırmalar bayanların şiddet algıları şiddet farkındalıklarına nazaran değiştiği için emniyetli değil. Bayan cinayetleri istatistiklerinin güvenilirliği de ülkeden ülkeye değişiyor. Kuşkulu vefatlar, kelamda intiharlar, kırsaldaki bayan cinayetleri bu istatistiklere yansımayabiliyor.” diye anlattı.

Yüz güldüren düzelme

Ararat kelamlarını şöyle sürdürdü; “İş Dünyası Aile İçi Şiddete Karşı Projesi kapsamında 2014’de yapılan ‘Yakın İlgide Şiddetin Beyaz Yakalı Bayan Çalışanlara ve İşletmeye Tesiri Araştırma Raporu’na nazaran; Çoğunluğu üniversite mezunu beyaz yakalı bayan çalışanların yüzde 75’i geçmişte aile içi şiddetin en az bir çeşidine maruz kalmış. Çalışan bayanların yüzde 40’ı psikolojik-duygusal şiddete, yüzde 35’i toplumsal şiddete, yüzde 17’si ekonomik şiddete ve yüzde 8’i fizikî şiddete maruz kaldığını belirtiyor. Şiddet gören bayanların yüzde 16’sı ekonomik nedenlerle bağlantısını devam ettiriyor. Şiddet gören çalışan bayanların yüzde 30’u şiddet gördüğü için süreksiz olarak meskenini terk etmek zorunda kalıyor.

2019 yılında ise uygulamaya katılıp şiddete karşı bayan çalışanlarını korumak emeliyle işyeri siyasetleri geliştiren şirketlerde bir tesir araştırması yaptık.  Projeye  katılan şirketlerin çalışanlarının toplumsal cinsiyet eşitliği ve bayana yönelik şiddete dair algılarında nasıl bir değişim olduğunu ve projenin nasıl bir tesir yarattığını inceledik.

2014’teki ankette, şiddete uğrayan  kadınların  bu sorunu “kendi kendine çözmeleri”  gerektiğini düşünenlerin oranı yüzde 17 iken, 2019 yılında bu oran yüzde 2’ye düştü. Uygulama sonrası  2019’da  yapılan anketi yanıtlayanlar şiddete uğrayan bayanların kesinlikle dayanak alması gerektiğini,  toplumsal hizmet uzmanları/kadın kuruluşları ve şiddet yardım çizgilerine başvurmaları gerektiğini düşünmekte.  Bunların yanı sıra şiddete maruz kalan kadınların  ‘işyerindeki arkadaşlarından’ yahut ‘şirketin İK departmanı’ndan takviye almalarının uygun olduğunu düşünenlerin oranı arttı.

Erkeklerin şiddet uygulamalarının birtakım durumlarda haklı olabileceğini düşünenlerin oranında proje sonrası bir düşüş görüldü. Şiddetin nedenlerini  toplumun ataerkil yapısı  ve erkeklerin bundan kaynaklanan egemenlik ve denetim tezleri olarak değerlendirenlerin oranı ise arttı.”