Türkiye’deki gençlerle ilgili en kapsamlı araştırmalardan biri olan ve literatüre “Ev Genci” kavramını kazandıran Gençliğin Âlâ Olma Hali Raporu’nun beşincisi yayımlandı. Habitat Derneği tarafından hazırlanan rapor, hayatından şad olan gençlerin oranının son 5 yıldır düştüğünü ve bu yıl %46’ya gerilediğini ortaya koydu.

Habitat Derneği’nin Infakto RW iştirakiyle gerçekleştirdiği Gençliğin Yeterli Olma Hali Raporu’nun beşincisi yayımlandı. Rapor, hayatından mutlu olan gençlerin oranı %45,6’ya gerilediğini gösterirken, gençlerin ömür memnuniyetinin beş yıldır düşüş eğiliminde olduğunu ortaya koydu.

Raporda öne çıkan bulgular, Habitat Derneği İdare Konseyi Lideri Sezai Hazır ve Infakto RW’nin Kurucusu Prof. Dr. Emre Erdoğan’ın iştirakiyle Facebook İstasyon’da düzenlenen toplantı ile değerlendirildi.

2017’den bu yana iki yılda bir yürütülen araştırma, 8 Mart-8 Nisan 2023 tarihleri ortasında Türkiye’deki kentsel genç nüfusu temsil eden 28 farklı vilayette, 18-29 yaş ortası 1.228 gençle yüz yüze görüşme yoluyla gerçekleştirildi. Raporun en değerli bulgularından biri, ömürden memnuniyet ve geleceğe dair umutların, büyük oranda istihdam şartlarından etkilendiğini gösterdi. 2017 yılında hayattan şad olan gençlerin oranı %70,8 olarak kaydedilirken, bu yılki araştırmada bu oran %45,6 olarak ölçüldü. Gelecekten umutlu olduklarını belirten gençlerin oranı ise %43,7’ye geriledi. 2017 yılında bu oran %66,6 olarak ölçülmüştü.

Memnuniyetin en düşük olduğu küme iş arayan gençler

Türkiye’deki gençlerle ilgili en kapsamlı araştırmalardan biri olan rapor, 18-24 yaş kümesinde yer alan ve çeşitli nedenlerle ne eğitimde ne de istihdamda olan gençleri söz eden “ev genci” kavramını literatüre kazandırmıştı. Mesken gençlerinin memnuniyet oranı bu yıl %46,4 olarak tespit edildi. Çalışan gençlerin hayattan memnuniyet oranı %47,1, öğrencilerin %51,8 iken hayat memnuniyeti en düşük olan kümenin iş arayan gençler olduğu tespit edildi. İş arayan gençlerin sadece %28’i hayatlarından şad olduğunu belirtti.

Gençlerin istihdam şartlarının ömürden memnuniyet ve geleceğe dair umutlarını kıymetli ölçüde etkilediğine dikkat çeken Habitat Derneği İdare Heyeti Lideri Sezai Hazır; “Dijitalleşen dünyayla uyumlu, sürdürülebilir kalkınmayı hedefleyen güçlü paydaşlıklar temelinde, toplumsal kapasiteyi geliştiren tesir odaklı projeler üreten bir sivil toplum kuruluşuyuz. Yürüttüğümüz birçok projede, gençlerin 21. yüzyıl maharetleriyle donatılmalarına odaklanıyoruz. Türkiye’nin 81 vilayetinde 5 binden fazla gönüllümüzle faal ve ağır çalışmalar yürütüyor, onların alandaki tesirini ölçmeyi önemsiyoruz. Gençliğin Yeterli Olma Hali çalışması hem kendi çalışmalarımız hem de gençlere yönelik çalışmalar yürüten, gençleri bir paydaş olarak benimseyen tüm kurumlar açısından gençleri anlamak için çok değerli bir araştırma. Evvelki yıllardaki araştırmalarda da gördüğümüz üzere memnuniyeti belirleyen birincil faktör çalışma durumu. Şayet Türkiye, gençleri için yanlışsız fırsatları yaratabilirse ve onları geleceğin yüksek getirili iş durumlarına hazırlamak için eğitimlerine kâfi yatırımı yaparsa, demografik fırsat penceresini aktif bir formda kullanmış olur. Lakin şayet bu fırsat makus yönetilirse, ülkede önemli oranda işsizlik, yoksulluk ve toplumsal huzursuzluk baş gösterebilir.” dedi.

Infakto RW kurucu ortağı Prof. Dr. Emre Erdoğan, gençlerin geleceğe dair daha umutsuz olmalarının iş bulamamalarıyla yakından alakalı olduğunu lisana getirerek; “İş aramak için tanıdık gerektiğini düşünüyorlar; kurumsal dünyada iş aramayı bilmiyorlar. İş dünyasında yer edinmek için yeni marifetler konusunda bilgili değiller.” diye açıkladı. Yurt dışında gelecek hayali kurmalarının temel sebebi ise Türkiye’de özgürlükler ve hayat biçimi konusundaki algıları.” diye ekledi.

Gençlerin %35,8’inin geliri 3 bin TL’nin altında

Gençlerin maddi durumlarından mutlu olma durumları da raporun birinci yayımlandığı 2017’den bu yana düşüş eğilimi gösterdi. Bu yıl maddi durumlarından mutlu olan gençlerin oranı %38,3 olarak ölçülürken, gençlerin %35,8’inin aylık şahsî gelirinin 3 bin TL ve altında olduğu görüldü. 2017’de 5 gençten birinin maddi durumunu berbat olarak tanımladığı bilinirken, bu oran 2023’te %36,7’ye çıktı. Rahat bir hayat sürebilmek için gençlerin en az toplam gelir beklentisi, %39,3 oranıyla 9.000 – 18.000 TL iken %45,2 oranıyla 18.000 TL ve üstü olarak kaydedildi.

Gençler İçin En Büyük Sorun Enflasyon ve İşsizlik

Gençlere nazaran karşılaştıkları en kıymetli sorun enflasyon ve hayat pahalılığı, ikinci sıradaysa işsizlik ve iş bulamamak geliyor. Üçüncü sırada kiraların yüksek olması, dördüncü sırada da sokaklardaki şiddet ön plana çıkıyor. Bu sıkıntılar ortasında oy verirken en fazla dikkate alacakları sorunun enflasyon ve hayat pahalılığı olduğu da araştırma çalışmasında ortaya çıkan sonuçlardan biri. İkinci sırada işsizlik ve istediği üzere bir iş bulamamak geliyor.

Gençlerin oy verirken en fazla dikkate alacakları sıkıntılar siyasi tercihlerine nazaran farklılık gösteriyor. Cumhur İttifakı’na oy verecek gençler kiraların yüksekliği ve terör taarruzlarını öteki ittifaklara nazaran daha yüksek oranda belirtmişken, Millet İttifakı seçmenleri ortasında ise enflasyon ve hayat pahalılığı, eğitimini yarıda bırakmak ve üniversite eğitiminin niteliksizliği yeniden öbür ittifaklara nazaran daha yüksek.

Gençlerin Siyasal İştirak Seviyesi Düşük

Gençlerin siyasal iştirak seviyelerinin düşük olduğu da araştırma sonuçlarında görülüyor: Oy kullanmak en yaygın iştirak biçimiyken, gençler ortasında bir partinin üyesi olanların oranı %5,1, kampanyalarda faal rol oynayanların oranı %7,1 ve mitinge katılanların oranıysa %25,5. Bu sayılar gençler ortasında klasik iştirak yollarına başvurmanın yaygın olmadığını gösteriyor.

Gençlerin klâsik olmayan iştirak biçimlerinde de pek faal olmadığını söyleyebiliriz. Bir boykot aksiyonuna katılanların oranı %12,5, toplu yürüyüşlere katılanların oranı %12,1 ve rastgele bir eser ya da hizmeti toplu olarak boykot edenlerin oranıysa %12,5. Bu sayılar klâsik olmayan iştirakin da yaygın olmadığına işaret etmekte. Gençlerin internet üzerinde gerçekleştirilen protesto hareketine katılma eğilimleri düşük olduğundan, bu fırsatın da yaygın olarak kullanılmadığını görülüyor.

4 gençten biri sarsıntılarda kayıp yaşadı

Bu yıl örneklem kapsamı 16 vilayetten 28 ile çıkarılan rapor, gençlerin zelzeleden etkilenme oranına da ışık tuttu. Buna nazaran 6 Şubat 2023 tarihinde Kahramanmaraş ve etraf vilayetlerde yaşanan sarsıntılarda, arkadaşlarını kaybedenlerin oranı %19,2, aile ve/veya akrabalardan kayıp verenlerin oranı %8,5, eğitimine orta vermek/kaydını dondurmak zorunda kalanların oranı %3,7 ve taşınmak zorunda kalanların oranı %3,2 olarak belirlendi.

Gençler yüz yüze eğitimi tercih ediyor

Yüz yüze ve uzaktan eğitim karşılaştırmasında, 10 gençten 9’unun yüz yüze eğitimi daha yararlı bulduğunun görüldüğünü ve öğrencilerin değerli bir kısmının son devirde online ortama taşınan eğitimden şad olmadığının altını çizen Habitat Derneği İdare Heyeti Lideri Sezai Hazır, değerlendirmelerini şu sözlerle sonlandırdı: “Raporun sonuçlarına nazaran, yüz yüze ve uzaktan eğitim ortasında karşılaştırma yapıldığında, gençlerin %90,9’u yüz yüze eğitimin daha yararlı olduğunu düşünüyor. Ayrıyeten, online eğitim sürecinde öğrencilerin kıymetli bir kısmının öğrenme zorluklarıyla karşı karşıya kaldıkları da raporda vurgulanıyor Pandemi sürecinde, öğrencilerin online eğitim tecrübesi yaşamaları gerekiyordu. Lakin, gençlerin eğitim kalitesinin artırılması ve ruhsal sıhhatlerinin korunması için yüz yüze eğitimler çok değerli. Raporumuzun sonuçlarına nazaran, gençlerin çok büyük çoğunluğu yüz yüze eğitimden mutlu kalıyor.