Kovid-19 salgını nedeniyle vatandaşın ağır talepte bulunduğu grip aşısında, ithal edilen dozun talebin çok altında kalması nedeniyle yaşanan tartışmada Sıhhat Bakanlığı’ndan dün sürpriz bir atak geldi. Bakanlık, grip aşısında, “aşı öncelikle kimlere vurulacak?” tartışmalarına e-Nabız üzerinden her bir vatandaşa şahsî bilgilendirme yollayarak nokta koydu. Bu yolla grip aşısı alamayacaklar bu durumu, e-Nabız üzerinden yollanan, “İnfluenza açısından 1. öncelikli yüksek risk kümesinde değilsiniz. Durumunuz ileride yine değerlendirilecektir” iletisiyle öğrendi.

Peyderpey belirlenecek

Sıhhat Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada, aşıyı geçen yıllarda olduğundan daha fazla temin etmek için ilişkilerini sağladığına dikkat çekerek, şu bilgileri verdi:

“Ancak tüm dünyada üretim kapasitesinin hudutlu olması nedeniyle aşikâr bir vakit diliminde peyderpey temin edilmektedir. Bu nedenle belirlenen risk kümeleri tartı derecesine nazaran sıralanarak kademeli bir halde aşı yapılması öngörülmüştür. Vatandaşlarımız risk durumlarını e-Nabız sistemi üzerinden öğrenebileceklerdir. İlgili aşı, tabipler tarafından yalnızca Reçetem Sistemi üzerinden yazılacaktır. Manuel yazılan reçeteler sürece alınmayacaktır. İlgili aşı sırf hür eczanelerce temin edilecektir. Eczanenin Reçetem Sistemi’ne reçeteyi girmesi ile İlaç Takip Sistemi’nde (İTS) aşı temin hakkı oluşturulacaktır.”

Kimlerin grip aşısı olması gerektiğine ait resmi algoritma yayımlamayan bakanlığın, aşıda öncelikli bireyleri, “Charlson Risk Skoru”na nazaran belirlediği öğrenildi. KOAH hastalarının dikkate alınmadığı Charlson Risk Skoru nedeniyle evvelki yıllarda grip aşısı alabilen birçok kişi bu yıl “Öncelikli Yüksek Risk Grubuna” giremedi. Bu nedenle çok sayıda hasta ve hasta yakını toplumsal mecralardan karara reaksiyon gösterdi. Charlson Risk Skoru, Memleketler arası Hastalık Sınıflandırması’nın teşhis kodlarından birisi olarak kullanılıyor.

‘Risk kümesi iyice daraltılmış’

Aile Doktorları Dernekleri Federasyonu Lideri Dr. Hasret Sezen şu değerlendirmede bulundu:

“Beklenenin de altında bir alım olmuş anladığımız kadarıyla. Bu durumda da seçici davranılması gerekiyor. Öncelikli olarak risk kümelerinin aşılanması gerekiyor. Lakin buradaki risk kümesi neye nazaran yapıldı, biz açıkcası anlayamadık. Charlson skorlamasını duyduk. Bizim daha evvel hiç kullanmadığımız bir skorlama. Bu skorlama nasıl çıktı bilmiyoruz. Riskli olan, kesinlikle aşılanması gerektiğini düşündüğümüz bireyleri bugün e-Nabız’da sorguladığımızda, ‘Yüksek risk kümesinde değil’ diye ibare çıkıyor. Aşıyı onaylamıyor. Biz risk kümeleri belirlensin ve e-Nabız’dan bu hususta bilgi gitsin diye önermiştik. Bu durumda hiç reçete de yazdırmadan risk grubundakiler gidip aşılarını alabilecekti. Fakat artık o risk kümesi iyice daraltılmış durumda. Tansiyonu var, kalp yetmezliği var, beraberinde ağır diyabeti var ve kişi 65 yaş üstü. Biz bu şahsa aşı çıkar diye sisteme girdiğimizde sistem onu onaylamıyor. Daha da yüksek bir risk kümesi istiyor.”

Risk grubundaysanız…

Randevu alıp aşıyı reçetelendirin

Aile Tabipleri Dernekleri Federasyonu da grip aşısı olmak için izlenecek basamakları açıkladı. Buna nazaran, grip aşısı olması gereken bireyler Sıhhat Bakanlığı’nın e-Nabız sistemi üzerinden öncelikle risk durumunu denetim edecek. E-Nabız’da, “İnfluenza açısından 1. öncelikli yüksek risk kümesinde değilsiniz” uyarısı çıkarsa bu bireyler, Sıhhat Bakanlığı tarafından yapılacak tekrar değerlendirmeyi bekleyecek. “İnfluenza açısından 1. öncelikli risk grubunda” olduğuna ait ileti alanlar ise, Merkezi Tabip Randevu Sistemi (MHRS) üzerinden randevu alıp sıhhat kuruluşuna giderek aşısını reçetelettirebilecek. Daha sonra aldığı e-reçete şifresini eczaneye vererek aşısının temin edilmesini bekleyecek. Vatandaş aşıyı eczaneden temin ettikten sonra da sıhhat kuruluşuna giderek yaptırabilecek.

‘Fazla getirilmediği için bariyer konuluyor’

Türk Eczacıları Birliği Lideri Erdoğan Çolak, grip aşına ait Milliyet’e konuştu. Türk Eczacıları Birliği Lideri Erdoğan Çolak, grip aşına ait Milliyet’e konuştu. Türkiye’ye şu anda 1 milyon 350 bin doz aşı geldiğini belirten Çolak, ikinci faz aşının gelip gelmeyeceğine ait soruya, “Bu saatten sonra ikinci faz aşı getirilebilir mi derseniz, kolay gözükmüyor. Bizim talebimize karşılık verilmedi. Devlet Gereç Ofisi (DMO), bizim görüştüğümüz yerlerle görüşüp çözmeye çalışıyor fakat hangi noktadalar bilmiyorum” karşılığını verdi. Mevcut aşıların kullanımında önceliğin belirlenmesine ait bir skorlama yapıldığını bildiğini belirten Çolak, özetle şunları söyledi:

“Buradaki hadise şu; 1 milyon 350 bin aşı getiriliyor. Muhtaçlık bunun çok üzerinde. Gereksinimin dışında talep de var. Gereksinimi olmayan da talep ediyor. Çok sayıda aşı getirilemediği için bunun önüne bariyerler konuluyor. Bunlar birer bariyer. En çok risk kümesi olan, orta risk kümesi olan, risk kümesi olan ve risk kümesi olmayanlar diye. Özeti bu. Bir skorlama yapıldığını biliyorum. Reçetem sistemine girilecek. Aile doktoru sisteme girecek aşıyı yazacak. O şifreyle vatandaş eczaneye gidecek. Eczacı o şifreyle depodan sipariş verecek aşıyı getirtecek. Sistem bu formuyla işleyebilir bir sistem.”

ikinci faz aşının gelip gelmeyeceğine ait soruya, “Bu saatten sonra ikinci faz aşı getirilebilir mi derseniz, kolay gözükmüyor. Bizim talebimize karşılık verilmedi. Devlet Gereç Ofisi (DMO), bizim görüştüğümüz yerlerle görüşüp çözmeye çalışıyor fakat hangi noktadalar bilmiyorum” cevabını verdi. Mevcut aşıların kullanımında önceliğin belirlenmesine ait bir skorlama yapıldığını bildiğini belirten Çolak, özetle şunları söyledi:

“Buradaki hadise şu; 1 milyon 350 bin aşı getiriliyor. Gereksinim bunun çok üzerinde. Muhtaçlığın dışında talep de var. Gereksinimi olmayan da talep ediyor. Çok sayıda aşı getirilemediği için bunun önüne bariyerler konuluyor. Bunlar birer bariyer. En çok risk kümesi olan, orta risk kümesi olan, risk kümesi olan ve risk kümesi olmayanlar diye. Özeti bu. Bir skorlama yapıldığını biliyorum. Reçetem sistemine girilecek. Aile tabibi sisteme girecek aşıyı yazacak. O şifreyle vatandaş eczaneye gidecek. Eczacı o şifreyle depodan sipariş verecek aşıyı getirtecek. Sistem bu formuyla işleyebilir bir sistem.”