Sakarya denince aklınıza birinci olarak, doğal hoşluğuyla büyüleyen Sapanca Gölü, tarihi dokusuyla kendine hayran bırakan Justinianus Köprüsü, ışıl ışıl dükkanlarıyla Çark Caddesi yahut tadına doyum olmaz lezzetleriyle “ıslama köfte” ve “kabak tatlısı” gelebilir. Lakin son yıllarda Sakarya kenti sıklıkla isminden bisikletle kelam ettiriyor.

Durumun bu türlü olmasında en önemli etkenler kentin bisiklete olan sevgisi ve bu spor uğrunda yapılan yatırımlar. Kilometresi giderek artan bisiklet yolları, dünyanın sayılı bisiklet tesislerinden biri olan Ayçiçeği Bisiklet Vadisi ve sayısız memleketler arası tertibe yapılan başarılı konut sahipliklerinin altını çizmekte bilhassa yarar var.

Sakarya kenti bisiklete verdiği kıymetin meyvelerini de toplamaya başladı. Çok değil, daha geçtiğimiz günlerde, Milletlerarası Bisiklet Birliğince (UCI) Odense’de düzenlenen merasimde, Sakarya Büyükşehir Belediye Lideri Ekrem Aziz, “Bisiklet Dostu Şehir” mükafatını UCI Lideri David Lappartient’in elinden aldı.

Merasimde bir de konuşma yapan Fransız Lappartient, milletlerarası bisiklet topluluğu önünde, Sakarya’nın bisiklet atılımından övgü dolu sözlerle bahsetti. “Sakarya bisiklet konusunda bilhassa son 10 yılda kendisini önemli manada geliştirdi. Birçok tesis inşa etti, bisiklet geçişleri, trafik parkları ve bisiklet yolları hayata geçirdi. Çocuklar için bisiklet programları uyguladı. Sakarya’yı bu mevzuda tebrik ediyorum.”

İşin ironik tarafı, “Bisiklet dostu şehir” unvanıyla Türkiye’de bir prensip imza atıldığı günlerde, Danimarka’dan kilometrelerce uzakta, UCI BMX Supercross Dünya Kupası yarışları Sakarya’da hala devam etmekteydi.

Bisikletin altyapısı

BMX disiplinin en itibarlı yarışlarından biri olan Supercross Dünya Kupası ayaklarının kıymetine değinmeden evvel, dilerseniz Sakarya’da yapılan BMX yarışlarının ve BMX parkurunun Türk bisikleti açısından ne mana söz ettiğine kısaca değinelim.

Küçük yaştaki çocuklar için teknik, istikrar ve maharet konusunda çok önemli kazanımlar sağlayan BMX, parkurun kapalı, yani araç trafiğinden yalıtılmış olması nedeniyle birçok aile tarafından desteklenmektedir. Bu bakımdan BMX disiplini aslında bisiklet sporu için temel bir başlangıç noktasıdır. Kolay bir örnekle açıklayalım.

Nasıl ki Formula 1 pilotları karting ile yarış dünyasına birinci adımlarını atıp, kademe kademe F1 pistine çıkıyorlarsa bisiklet sporunu yapmak isteyen çocuklar da BMX branşıyla tekniklerini geliştirerek profesyonel mesleklerine ön hazırlık yapmaktadır. Çünkü, BMX çocuklar için hem eğlenceli hem de teknik ögeler içeren bir branştır.

Hülasa, BMX Supercross yarışları için Ayçiçeği Bisiklet Vadisi’nin ortasına inşa edilen BMX parkuru aslında Türk bisikletine ekilen bir tohum hüviyetinde. Bu noktada bir parantez açıp, Sakarya BMX parkurunun yöneticisi ve eski BMX sportmeni Thomas Allier’e kulak verelim.

“Parkuru tasarlarken çok zorlayıcı olmamasını istedim” diyor Fransız Allier ve ekliyor. “Parkuru yaparken Türkiye’deki BMX sporunu geliştirmeyi de düşündük zira Türk bisikletçiler de burada yarışacaklar. Olağan ki burada da süratli olmalısınız, tekniğinizi ve gücünüzü iyi kullanmak ismine çalışmalısınız; ama bu parkurun dizaynındaki asıl hedefimiz olabildiğince fazla bisiklet atleti adayının burada sürüş yapmasını sağlayabilmekti.”

UCI BMX Supercross Dünya Kupası 101

Supercross Dünya Kupası’nın 5. ayağından 8. ayağına kadar, yani iki hafta sonu Sakarya’da dünyanın en kıymetli BMX atletleri kıyasıya rekabet etti. Ortaya ise seyirciler ve bisikletseverler açısından keyifli ve unutulmaz anlar çıktı.

BMX Dünya Kupası ya da şu anda bilinen tam ismiyle UCI BMX Supercross World Cup’ın birinci adımları, çok da uzak sayılmayacak bir periyot olan 1995 yılında atıldı. O sene, İngiltere ve Amerika’da düzenlenen ve rastgele bir klasman oluşturulmayan “pilot” yarışların akabinde, sonraki sene Dünya Kupası ismiyle birinci resmi tertip hayata geçirildi. Erkeklerde İngiliz Jamie Staff, bayanlarda da Alman Kersten Munski, 1996 BMX Dünya Kupası’nın birinci şampiyonları olarak tarihe geçtiler. Yarışın bu versiyonu, 2000 yılına kadar tertipli bir formda yapıldı.

Memleketler arası Bisiklet Birliği UCI, 2002 yılında tertibin ismini BMX Supercross World Cup olarak değiştirildiğini ve bugünküne misal yeni bir formatla düzenleneceğini duyurdu. Birinci 4 yıl sadece erkekler kategorisinde düzenlenen yarışlara, 2007’den itibaren bayanlar kategorisi de eklendi. Bu sene 19. yaşını kutlayan UCI BMX Supercross Dünya Kupası’nda, birinci defa hem bayanlarda hem de erkeklerde 23 yaş altı kategorileri de yer alıyor.

BMX’İN doğuşu

1960’ların birinci yıllarındayız. Schwinn, Amerika Birleşik Devletleri’nin o devirlerdeki en tanınan bisiklet üreticilerinden biri. Al Fritz ise bu şirketin bir dizayncısı. Fritz, Kaliforniyalı gençlerin ve genç adaylarının bisikletlerini modifiye ederek yüksek gidonlu, alçak seleli, yani “chopper” denilen usulde bisikletlere dönüştürdüğünü görüyor.

Sıradan bisikletleri “chopper” usulü bisikletlere dönüştürme merakının sebebi, o yıllarda ABD’de bir oldukça sevilen motokros. Spor hayli tanınan, lakin motosiklet edinmek ve o süratli motosikletleri güçlü yerlerde kullanmak pek kolay değil. Bir bisikleti o motosikletlere benzetmek daha kolay. Ayrıyeten daha tehlikesiz. Kaliforniyalılar da bu yolu seçiyorlar.

Al Fritz bu modanın farkına varıyor. Stingray model bisikleti tasarlıyor ve Schwinn bu bisikleti piyasaya sürerek tahminen de evvel Kaliforniya’da, sonra ABD’de, daha sonra ise tüm dünyada yeni bir akım ve yeni bir sporun popülarite kazanmasını sağlıyor: BMX.

Son kelam gençlere

Kendisi de büyük bir bisiklet tutkunu olan, Sakarya’nın sevilen simalarından Kenan Sofuoğlu ile Cyclist Türkiye bisiklet mecmuası için yaptığım bir röportajda, sporculuk periyodunda tesis eksiliğine gem vurup, idman yapabilmek için kendi parkurunu kendisinin yaptığını iç çekerek anlatmıştı.

Bugün, Sakaryalıların gururla bahsettiği Sofuoğlu’nun sonraki sporculuk mesleği ve elde ettiği muvaffakiyetler hepimizin malumu. Artık ise bisiklet ismine Sakarya’da böylesi hoş tesisler varken, bir sonraki adımın, Sakaryalı genç bisiklet atleti adaylarının yetiştirilmesi olması en büyük temennimiz. Çünkü Sakarya seyircisinin konut sahipliği yaptığı milletlerarası karşılaşmalarda kendi çocuklarını alkışlaması en büyük hayali ve hakkı diye düşünüyorum.