Göz Hastalıkları Uzmanı Doç. Dr. Göktuğ Demirci, koronavirüs pandemisinde çocukların bilgisayar ve telefonlarla çok fazla vakit geçirdiğine dikkat çekerek bu durumun göz sıhhatine tesiri üzerine değerli açıklamalarda bulundu. Doç. Dr. Demirci, çocuklar ve teknolojinin bugünlerde ayrılmaz ikili olduğunu belirterek “Çocuklar gerek eğitim faaliyetleri, gerekse cümbüş için vakitlerinin büyük kısmını LED ekranlar karşısında geçiriyor. Bir araştırmaya nazaran 8 yaş altı çocuklar 2 saatten fazla vakitlerini ekran karşısında geçiriyor. 8-10 yaş ise bunu üçe katlıyor ve 6 saatten fazlasını ekran karşısında geçiriyor. Daha büyük çocuklarda da 9 saatin üstünde olmazsa olağandışı bir durum oluyor. Bu kadar uzun mühlet ekrana bakmak göz sağlımıza ziyanlı mı sorusunun karşılığı ise büyük bir evet” dedi. 
 
EKS’de kaplumbağa duruşuna dikkat  

Bilhassa pandemi periyodunda artan ‘Ekrana Bakma Sendromu’nun belirtilerine işaret eden Doç. Dr. Demirci, şöyle devam etti: Computer Vision Syndrome terimini lisanımıza uyarlarsak en ideali bence ‘Ekrana Bakma Sendromu’ olarak isimlendirmek uygun olacaktır. Isminden da anlaşılacağı üzere uzun mühlet ekran karşısında yaşayanların şikayetleri olarak özetlenebilir. Ekrana uzun mühlet bakmanın neden olduğu yahut kötüleştirdiği görme ve göz sıkıntıları bulanıklaşan görme, kuru ve tahriş olmuş gözler, göz yorgunluğu, baş ağrıları, sözlerin ekranda hareket etmesi ile sırt, boyun ve omuz ağrısı en değerli belirtilerdendir. Bakış Konumu Problemi’nde uzun mühlet bir bilgisayar yahut dijital aygıt kullanırken, öne yanlışsız eğilmeye başlamak, sırt ve omuzları yuvarlamak ve akabinde kafayı geriye yanlışsız eğmek ve çeneyi öne gerçek uzatmak yaygındır. Bu doğal olmayan ve sıhhatsiz duruş ‘kaplumbağa duruşu’ olarak isimlendirilir ve ‘Ekrana Bakma Sendromu’nun pek çok görsel olmayan semptomuna yol açar. 

Miyopi ve mavi ışığa maruziyet artıyor 

Doç. Dr. Demirci, ekran bağımlılığının başta miyopi olmak üzere birçok meseleye yol açtığına dikkati çekerek ikazlarını şu halde sürdürdü: Araştırmacılar, çocuklar ortasında artan ekran mühletinin miyopi yani uzağı görememe sorununun gelişimi ve varolan miyopinin ilerlemesi için değerli bir risk faktörü olduğuna inanıyor. Miyopi prevalansı son 10 yılda değerli ölçüde arttı ve bu eğilim, çocuklar tarafından bilgisayar ve dijital aygıtların artan kullanımıyla örtüşüyor. Pandemi devrinden evvel Uzakdoğu’da aslında yüzde 90 olan miyopi oranı kimi bölgelerde yüzde 97’ye ulaştı. Afrikada ise bu oran hala yüzde 10 düzeyindedir. Öte yandan mavi ışık olarak isimlendirilen yüksek güçlü görünür ışık, bilgisayarların, tabletlerin, akıllı telefonların ve başka dijital aygıtların LED ekranlarından yayılır. Mavi ışığa maruz kalmanın en kıymetli kaynağı doğal güneş ışığı olmasına karşın, birçok araştırmacı ve göz hekimi bilhassa akşam güneş battıktan sonra bilgisayarlardan ve dijital aygıtlardan eklenen mavi  ışığa maruz kalmanın, bir kişinin hayatının sonraki devirlerinde katarakt ve makula dejenerasyonu üzere yaşa bağlı göz hastalıkları riskini artırabileceğinden kaygı duyuyor. 

20-20-20 kuralına teşvik edin 

‘Ekrana Bakma Sendromu’nu tedbire ve tedavi etmeye yardımcı olmak birçok yol olduğuna değinen Doç. Dr. Demirci, şu tavsiyelerde bulundu: “Yasaklamayın kullanıcıyı eğitin. Çocukların çağdaş teknolojiyi kullanmayı bırakacağını düşünmek çok gerçekçi olmayacaktır. Lakin, çocuğunuzun uzun vadeli bilgisayar ve dijital aygıt kullanımından kaynaklanan göz ve görme sıkıntıları riskini azaltmak için yapabileceğiniz kimi kolay şeyler var. Mesela mola vermesini teşvik edin. Çocuğunuzun dijital göz yorgunluğu riskini azaltmak için yapabileceğiniz en iyi şeylerden biri, “20-20-20” kuralına uymalarını sağlamaktır: Her 20 dakikada bir, gözlerinizi ekrandan ayırın ve en azından bir şeye bakın. En az 20 saniye boyunca 20 metre uzakta. Bu kolay mola, göz odaklama kaslarını gevşeterek dijital göz yorgunluğunun birçok belirtisini azaltır. 20-20-20 kuralı ayrıyeten miyopi ilerleme riskini azaltabilir. Birtakım araştırmalar, fazla yakına odaklanmanın miyopinin başlaması ve ilerlemesi ile bağlı olabileceğini öne sürüyor. Ayrıyeten göz kırpmayı teşvik edin. Uzun müddetli ekran kullanımında gözleriniz dijital ekrana bakarken farklı istikametlere odaklanarak baktığı için daha fazla çalışır. Göz kırpma oranımız çabucak hemen yarıya iner ve bu da göz kuruluğuna neden olur. Göz kırpmak gözlerinizi nemli meblağ ve göz kuruluğu ihtimalini azaltır. Bir öbür tavsiyem ise sık sık oturma durumunu düzeltmesini teşvik edin. 20-20-20 kuralına uymak için geçen mühlet, dik oturmak ve baş, boyun ve omuzları yine hizalamak için de iyi bir vakittir. Başı yavaşça sağa ve sola ve ayrıyeten üst ve aşağı hareket ettirmek, gergin kasları rahatlatabilir ve yorgunluğu azaltabilir. Mümkünse, ekrana bakma sendromunun beden ile ilgili semptomlarını riskini azaltmak için tüm beden olarak yürümek ve kasları germek de iyi bir fikirdir.” 

“Çocuklarınızın gözlerini mavi ışıktan koruyun” 

Doç. Dr. Demirci, şöyle devam etti: Çocuklarınızın gözlerini mavi ışıktan koruyun. Bugün için, bilgisayar ekranları ve dijital aygıtlar tarafından yayılan mavi ışığa maruz kalmanın vakitle bir çocuğun gözlerine ne kadar ziyan verebileceğinden kimse emin değil. Araştırmacıların bunu çözmesi onlarca yıl alabilir. Bu ortada, çocuğunuzun gözünü hem güneş ışığından hem de dijital aygıtlardan gelen mavi ışıktan korumak akla yatkın olacaktır. Dış yerlerde, polarize güneş gözlükleri, güneşin ziyanlı mavi ışığının yaklaşık yüzde 90’ını yahut daha fazlasını engelleyerek parlama ve mavi ışıktan en iyi muhafazayı sunar. İç yer kullanımı için, entegre mavi ışık filtreli gözlük camları iyi bir seçimdir. Farklı gözlük camı şirketlerinin mavi ışık filtreleme özelliklerini farklı formda ölçebileceğini ve en tesirli mavi ışık filtrelerine sahip camların bu camların görünümünü etkileyecek bir renk tonuna sahip olduğunu unutmayın. Rol model olun ve siz de koyduğunuz kurallara uyun. Aile olarak çocuklarınızla bağlarınızı kuvvetlendirmek için bu vakti kullanın. Son olarak, unutmayın, gözlerimiz bizim için çok çalışıyor; bu yüzden kendinize ve çocuklarınıza verimli ve sağlıklı gözler için gerek duyulan dinlenme ve takviyesi sağlayın.”