Birleşmiş Milletler’in (BM) eski Afrika HIV/AIDS Özel Elçisi Stephen Lewis, Kanada’nın CTV Televizyonunda katıldığı bir programda, Kanada’nın da ortağı olduğu COVAX aşı programındaki gelişmeleri kıymetlendirdi.

Lewis, COVAX’ın güçlü ülkelerle rekabet edemeyen fakir ülkelere aşı ulaştırmak için Kanada ve başka ortaklarca finanse edilen bir oluşum olduğunu hatırlattı.

Kanada’nın bu programı kendi faydasına kullandığını belirten Lewis, bunun yanlış olduğunu ve Kanada’nın bunu yapan birinci G7 ülkesi olduğunu söz etti.

Lewis, “Kanada, olağanda aşı gereksinimini karşılayamayan gelişmekte olan ülkelere gidebilecek dozları teminat altına almak için kurulan bu memleketler arası aşı paylaşım havuzuna girmemelidir. Kanada’nın 1,9 milyon aşıyı bu programdan temin etmesi ahlaki açıdan yanlıştır. Kanada için yaptığı şeyle gurur duymak, bence büyük bir yanılgıdır.” halinde konuştu.

Kanada’nın 5 Şubat prestijiyle 884 binden fazla bireye yahut nüfusun yüzde 2,3’üne birinci doz aşıları yaptığını belirten Lewis, bu sayının Kanada’dan 37 kat daha fazla nüfusa sahip olan Afrika kıtasının tamamında uygulanan aşılardan daha yüksek olduğuna dikkati çekti.

Lewis, “Federal hükümetin satın alma stratejisinin bir kesimi olarak bu programı kullanmaya hiçbir vakit başvurmaması gerekirdi.” dedi.

Geçen yıl temmuzda kurulan COVAX için Kanada, 440 milyon dolar yatırım yaptı. Hükümet, paranın yarısının Kanadalılar için 15 milyon doz aşı teminini teminat altına almaya harcanacağını, öbür yarısının ise Afganistan, Mali ve Haiti de dahil olmak üzere gelişmekte olan 92 ülkenin muhtaçlığı olan aşıların satın alınmasında kullanılacağını duyurmuştu.

Federal hükümetten yapılan açıklamada ise Kanada’nın COVAX aracılığıyla haziran sonuna kadar Oxford-AstraZeneca aşısından asgarî 1,9 milyon doz alacağı açıklanmıştı.

Başbakan Justin Trudeau da kararı savunmuş ve Kanada’nın hem programa katkısının hem de düşük gelirli ülkelere aşı sağlama eforlarının devam edeceğini söylemişti.

Kararı eleştiren muhalefet partileri ülke içinde aşı üretimi için daha çok şey yapılmasını isterken, Yeşil Parti bu hareketin “Kanada’nın dünyadaki prestijini zedeleyebileceğini” belirtmişti.

Yoksul ülkeler için COVAX teşebbüsü

Dünya Sıhhat Örgütü (DSÖ), Global Aşı ve Aşılama Birliği (GAVI) ve Salgın Hastalıklara Hazırlık İçin Yenilik Koalisyonunca (CEPI) yürütülen ortak teşebbüsle Nisan 2020’de COVAX teşebbüsü başlatılmıştı.

Şimdiye kadar 190 ülkenin katıldığı COVAX ile Kovid-19 aşılarının dünyanın en fakir 92 ülkesine eşit, süratli ve adil formda dağıtılması hedeflenmişti.

COVAX teşebbüsünden yapılan açıklamada, aşıların dağıtımına ait süreksiz plan uyarınca 337,2 milyon doz Kovid-19 aşısının fakir ülkelere şubat sonundan itibaren dağıtılmasının beklendiği tabir edilmişti.