Göğüs Cerrahisi Uzmanı Doç.Dr. Özkan Demirhan, “Birçok göğüs duvarı deformitesi olmasına karşın biz en sık görülen Kunduracı göğüs (pektus ekskavatum) ve pektus karinatumdan (güvercin göğsü) bahsedeceğiz. Kunduracı göğüs, çocuklarda en sık görülen göğüs duvarı bozukluğudur. Göğüs çöküklüğünün olası nedeni tam olarak bilinmese de teori olarak kaburgaların büyüme esnasında sternumun (iman tahtasını) bilhassa alt orta kısmını içe gerçek çöktürmesinden kaynaklanmaktadır. Ekseriyetle doğumda yahut hayatın birinci yıllarında ortaya çıkar. 14 -15 yaşlarındaki süratli büyüme periyodunda, mevcut olan deformite daha bariz hale gelir. Her 300 – 400 doğumda  bir  oranında görülmektedir. Erkeklerde bayanlara nazaran 4 kat daha sık rastlanır ve ailesel yatkınlık kelam bahsidir. Yüzde 20 oranında öbür kas iskelet anomalileri ile birlikte görülebilir. Doğumsal bir anomali olduğu için doğumsal kalp hastalıkları ile birlikte de görülebilir” dedi.

Nefes darlığına sebep olabilir

Kunduracı göğüste meydana gelen şikayetlere değinen Demirhan, “Bu hastalarda en sık görülen şikayet kozmetik bozukluk, buna bağlı depresyon ve toplumsallaşmada zayıflık görülür. Örneğin plajda ve havuzda hiç pektus ekskavatumlu bireylerin yüzdüğüne rastlamayız. Ender de olsa nefes darlığı, göğüs ağrısı, çarpıntı ve efor kapasitesinin düşük olması da öteki şikayetlerdir. Şikayetler pektus ekskavatum yenidoğanlarda ve çocuklarda iyi tolere edilir. Gelişen semptomlar deformitenin derecesi ile ilgilidir. Hafif göğüs çökmesi durumlarında genelde hiçbir şikayet görülmez. Semptomlar çoklukla büyümenin süratli olduğu erken ergenlik periyodunda başlar. Orta ve ileri çöküntülerde; eforla gelen çarpıntı, şiddetli göğüs ağrısı, nefes darlığı, çabuk yorulma, siyanoz, bayılma, taşikardi üzere semptomlar görülebilir. İleri seviyedeki deformitelerde antrenman toleransı genelde düşüktür, birtakım hastalarda sık tekrarlayan akciğer enfeksiyonları görülmektedir.

Bilhassa ileri yaştaki hastaların yüzde 10’unda idman sonrası deformitenin olduğu bölgede ağrı gözlenir. Öte yandan pektus karinatum konjenital göğüs duvarı deformiteleri ortasında pektus ekskavatumdan sonra en sık görülen deformitedir. Pektus karinatum halk lisanı ile güvercin göğüs olarak isimlendirilir. Göğüs ön duvarının öne gerçek çıkıntı yaptığı deformite biçimidir. Ekskavatumun bilakis bu da kaburgalar gelişim esnasında sternumu öne gerçek iterler. 10 bin doğumda bir görülür. Erkeklerde 4 kat daha fazladır. Doğumda tanımlanmasına karşın birden fazla orta çocukluk (11-15 yaşlarında) periyodunda daha belirginleşerek ortaya çıkar. Hastaların yüzde 25’inde aile hikayesi vardır. Hastalığa en sık eşlik eden deformite skolyoz yani omurga eğriliğidir. Başka doğumsal anomaliler azda olsa eşlik edebilir. Bu hastalarında en çok şikayeti kozmetik ve buna bağlı ruhsal meselelerdir. Bunlarda toplumsallaşmaktan çekinen içine kapanık insanlardır. Ender de olsa kimi hastalarda göğüs ağrısı, eforla gelen nefes darlığı olabilmektedir” tabirlerini kullandı.

Tedavisi var mı?

Bu hastalıkların tedavisinde geliştiren cerrahi tekniklere değinen Demirhan, “Bu hastaların tedavisine gelecek olursak cerrahi tedavi dışındaki tedavi seçenekleri olmasına karşın kabul gören tedavi günümüzde minimal invaziv tekniklerin kullanılması (MIRPE ve MIRPC) yahut bunların açık sistemlerle modifiye edilmesi ile artık tek tedavi seçeneği cerrahi olmuştur. Vakum tedavisi pektus ekskavatumda kullanılmaktadır lakin sonuçlar hala istenilen seviyeye gelmemiştir. Bazen vakum tedavisini pektus ekskavatum ameliyatlarından evvel  hastalarda ameliyatı kolaylaştırmak hedefi ile kullanmaktayız. Pektus karinatumda ise ameliyat dışı kompresyon yapan ortez tedavisi kullanılır. Uzun ve zahmetli bir süreci kapsayan tedaviye çok erken yaşlarda başlanmalı” formunda konuştu.

Ülkü ameliyat yaşı nedir?

Ülkü ameliyat yaşına da değinen Doç.Dr. Özkan Demirhan, “Pektus ekskavatumda operasyon için optimal yaş hala tartışılmaktadır. Kimi cerrahlara nazaran ergenlik periyodundan evvel opere edilen olgularda nüks riskinin yüksek olduğu belirtilmiştir. Bu nedenle birçok cerrah en uygun vakit olarak ergenlik periyodunu (10-16 yaş) uygun bulmuşlardır. Ergenlikte süratli büyüme periyodunda pektus barı bedende olacağından iyileşme daha çabuk olmakta ve nüks daha az yaşanmaktadır. Bayanlarda göğüs gelişiminden ötürü biraz daha geç periyotta yapılabilir. Pektus karinatum için üst yaş sonu bilinmemektedir fakat 60 yaş üstü kabul edilebilir semptomu olan hastalar ameliyat edilebilir. Ameliyat öncesi kimi tetkikler yapıldıktan sonra gerekli ölçümleri 3 boyutlu tomografi ile rekonstrükte ederek ameliyat planı yapıldıktan sonra hasta ameliyata alınmaktadır.

Ameliyat esnasında bar ölçümlerini tekrarlıyoruz; hastaya uygun pektus barı belirlemek için gerekli ölçümler yapılarak ameliyatla yerleştirilir. Pektus karinatumda göğüs kafesi içine çok kompleks deformite olmadığı sürece girilmez, dışarıdan cilt altından sternum üstüne bar yerleştirilir (abramson yöntemi=MIRPC). Pektus ekskavatumda ise torakoskopi yardımı ile göğüs kafesi içinden sternum altına yerleştirilir (Nuss yöntemi=MIRPE). Tecrübeli ellerde komplikasyon gelişme oranı epey düşüktür. Hastanede 3-5 gün ortası yatış müddeti vardır. Hastaların birden fazla altı haftalık antrenman kısıtlamaları (fiziksel idman, tartı kaldırma, vs) ile birlikte 2-3 hafta ortasında okula dönmektedir. Pektus barı yerleştirildikten sonra 2-4 yıl sonra çıkarılır. Bar çıkarma süreci genel anestezi altında yapılır. Barların çıkarılması sırasında değerli bir komplikasyon bildirilmemiştir. Bar çıkarıldıktan bir iki saat sonra hastalar taburcu olabilirler” halinde bilgi aktardı.