Bakan Varank, Avrupa Birliği ve Türkiye Cumhuriyetinin finansal iş birliğiyle gerçekleştirilen, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nın yürütücüsü olduğu Rekabetçi Kesimler Programı kapsamında “Etkisi ve Ötesi” temasıyla Sheraton Grand İstanbul Ataşehir Otel’de düzenlenen “Tecrübe Paylaşımı ve Ağ Oluşturma Etkinliği”nin ikinci gününde yaptığı konuşmada, global rekabet kurallarının süratle değiştiği şiddetli bir devirden geçildiğini söyledi.

Çığır açıcı ve yıkıcı teknolojiler, salgın, iklim değişikliği üzere konuların küresel ekonomiyi baştan aşağı yine dizayn ettiğini belirten Varank, “Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı olarak, bu dönüşüm sürecinin fırsatlarını en iyi formda değerlendirebilmek için gece gündüz çalışmaya devam ediyoruz. Bunun için de planlı sanayi altyapısından iş ve yatırım ortamına; Ar-Ge ve teknoloji ekosisteminden bölgesel kalkınmaya kadar birçok alanda sonuç odaklı siyasetler uyguluyoruz. Bu siyasetlerin tesirli bir biçimde uygulanabilmesi, güçlü finansman düzeneklerinin varlığıyla mümkün. Bu sistemlerin daima çeşitlenmesine, daha fazla KOBİ’nin, daha fazla girişimcinin takviyelerden faydalanmasına özel bir kıymet veriyoruz.” diye konuştu.

Bakan Varank, TÜBİTAK, KOSGEB ve kalkınma ajansları vasıtasıyla sağlanan takviyeleri ya da Bakanlık teşviklerini artık herkesin çok iyi bildiğini belirtti.

İşte bu ulusal kaynakların yanında, milletlerarası kaynakları da etkin olarak kullandıklarını anlatan Varank, konuşmasını şöyle sürdürdü:

“Bunların başında, Avrupa Birliği ile birlikte yürüttüğümüz İştirak Öncesi Mali Yardım Aracı, yani IPA geliyor. Biz de Bakanlık olarak IPA kapsamında Rekabetçi Bölümler Programı’nı uyguluyoruz ve Programı dayanak sistemimizin en değerli ayaklarından biri olarak görüyoruz. Bu kapsamda bugüne kadar 88 projeye 780 milyon avro dayanak sağladık.

Bu projeler, oluşturdukları ekonomik katkının yanında AB mevzuat ve standartlarıyla da ülkemizin ahengi açısından kıymetli fonksiyonlar gördü. IPA’da tecrübe kazanmak demek, ileride daha fazla yapısal fonlardan yararlanmak demek. Bu yüzden, yalnızca alınan takviyesi değil, kazandığımız proje ve program idare deneyimini de önemsiyoruz. Verdiğimiz desteklerdeki süreçler çok kolay olduğu için firmalarımız, girişimcilerimiz diğer kaynakların peşine düşmüyorlar. Bu tecrübeyi yaygınlaştırarak, oradaki fonların varlığına dikkat çekmek bizim açımızdan çok pahalı.”

“43 kentte toplam 520 milyon avro bütçeli 46 projeyi hayata geçirdik”

Vakit zaman IPA uygulamalarına yönelik tenkitlerle de muhatap olduklarını anlatan Varank, “Her ne kadar IPA sistemini 15 yıldır uygulasak da uzun prosedürler ve satın alma kuralları gereği projelerimiz her vakit istediğimiz süratte ilerleyemeyebiliyor. Bakanlık olarak, önümüzdeki devirde, Ufuk Avrupa’ya ek olarak, Dijital Avrupa, Yatırım Avrupa üzere programlara da talibiz ve bunların müzakere süreçlerini başlattık. Bunları da düşündüğümüzde, IPA projelerinin bir bürokratik sarmal içinde kaybolup gitmesini istemiyoruz. Rekabetçi Dallar Programı’nı, Birlik programları ve kendi ulusal takviyelerimizi ne kadar eş güdüm içinde yürütebilirsek o kadar verimli sonuçlar elde etmiş oluruz. Biz bu bahiste üzerimize düşen ne varsa yapmaya hazırız. AB tarafından da bu manada iş birliklerini artıracak ve kolaylaştıracak adımları da bekliyoruz.” değerlendirmesinde bulundu.

Bakan Varank, IPA programının birinci periyodunda, bölgeler ortası gelişmişlik farklılıklarını azaltarak bölgelerin rekabet güçlerini artırmayı ana maksat olarak belirlediklerini aktararak, bu devirde Hatay’dan Rize’ye, Van’dan Kastamonu’ya 43 kentte toplam 520 milyon avro bütçeli 46 projeyi hayata geçirdiklerini tabir etti.

İkinci periyotta ise dış ticaret istikrarı ile istihdama katkı sağlayan, Türkiye’nin global paha zincirlerindeki yerini yükseltmeyi hedefleyen proje fikirlerine öncelik verdiklerini belirten Varank, kelamlarını şöyle sürdürdü:

“Bu periyotta de yaklaşık 260 milyon avro bütçeli 42 projeyi destekledik. Bunların ortasında aşı ve ilaç geliştirmeden, otonom araçlara, dijital oyun dalından biyo-yakıt elde edilmesine, kanserle çabadan endüstrimizin dijital dönüşümüne kadar çok çeşitli alanlardaki projeler yer alıyor. Bu noktada Rekabetçi Bölümler Programı’nın bir özelliğinden bahsetmemiz gerektiğine inanıyorum. Bakanlık olarak IPA kapsamındaki hiçbir programın erişemediği kadar fazla bölüme dayanak oluyoruz.

Örneğin, Boğaziçi Üniversitesi ile gerçekleştirdiğimiz ‘Biyoekonomi Odaklı Kalkınma için Entegre Biyorafineri’ projesi. Bu proje, 2020 yılında başladı. 5,5 milyon avro bütçeli bu projeyle su yosunlarından ihracat potansiyeli olan yüksek biyo-bazlı eserler üretilecek. Sıfır atık amacı ile kurulan bu tesis Türkiye ve Avrupa’nın birinci karbon-negatif entegre biyorafinerisi olacak. Geliştirilecek biyoyakıtlar, petrol ve petrol eserlerine olan bağımlılığının azaltılmasına katkı sağlayacak. İnşallah aralık ayında bu tesisin açılışını AB’deki dostlarımızla bir arada gerçekleştirmeyi planlıyoruz.”

“Yeni jenerasyon kesimlerde önemli takviyeler sunuyoruz”

Bakan Varank, destekledikleri öncelikli alanlardan birinin de işletmelerin dijital dönüşüm yetkinliklerinin artırılması olduğunu söyledi.

Beyaz Eşya Yan Sanayicileri Derneği ile hayata geçirdikleri “Sanayi Yetkinlik Merkezi” projesinin tam olarak buna hizmet ettiğine dikkati çeken Varank, “10 milyon avro bütçeli bu projeyle KOBİ’lere dönük akıllı imalat uygulamaları geliştirilecek. Üniversite-sanayi iş birliğinin en iyi biçimde çalışacağı örnek bir dijital dönüşüm altyapısı kurulacak. Bu alandaki bir öteki projemiz de ‘Tasarımdan Üretime: Hazır Giysi ve Dokuma Dalının Dijital Dönüşümü’ projesi. İstanbul Hazır Giysi ve Konfeksiyon İhracatçıları Birliği tarafından gerçekleştirilecek bu projeyle dokumacılık kesiminde çağın gerekliliklerine uygun bir altyapının oluşturulmasını sağlayacağız.” dedi.

Varank, Bakanlık olarak süratle büyüyen yeni kuşak bölümlerin de farkında olduklarını ve bu alanlara da önemli takviyeler sunduklarını belirterek, şu sözleri kullandı:

“Hızla gelişen yaratıcı sanayiler bu alanlardan yalnızca bir tanesi. Muvaffakiyetleri ile gurur duyduğumuz 5 Türk Unicorn’un 2’si oyun kesiminde faaliyet gösteriyor. Bu bağlamda, Kadir Has Üniversitesi bünyesinde 5 milyon avro bütçeyle sinema, animasyon ve oyun yapımcılarının kullanabileceği ileri seviye bir merkezin kurulmasını destekliyoruz. Bu projeye hem makine-ekipman hem de eğitim, danışmanlık ve tanıtım dayanağı sağlıyoruz. Proje tamamlandığında yaratıcı sanayiler dalında altyapı manasında değerli bir boşluk da dolmuş olacak. Sağladığımız dayanaklarla sanayi ve teknolojinin temas ettiği tüm alanlarda üniversite, KOBİ ve girişimcilerimizin yanında yer alıyoruz.

Program kapsamında bu periyot desteklediğimiz 22 proje yararlanıcısı kuruluşun temsilcileri de bugün ortamızda yer alıyorlar. Bu aktiflik boyunca yararlanıcılarımız hem süreçlere ait deneyimlerini paylaşıyorlar hem de görüş alışverişinde bulunuyorlar. Bakanlık olarak; proje yararlanıcılarına yol göstermek, sıkıntısız bir proje idare süreci geçirmelerini sağlamak için birçok aktiflik ve eğitim düzenliyoruz. Bu aktifliklerin projeler ortası iş birliği ve tecrübeyi artırdığını gördük. Bölgesel olarak da bu aktiflikleri gerçekleştirme kararı aldık. Planladığımız aktifliklerin birincisini geçtiğimiz ay Kahramanmaraş’ta gerçekleştirdik. İnşallah bir sonraki etkinliğimiz de İzmir’de olacak.”

“AB kaynakları ile desteklediğimiz projelerin atıl kalmaması epeyce önemli”

Bilgi ve deneyim paylaşımının yapıldığı bu aktiflikleri çok önemsediğini tabir eden Bakan Varank, “Burada oluşturulacak kapasite ile önümüzdeki periyot programlarından daha fazla istifade edeceğimize inanıyorum. Önümüzdeki periyotta AB fonlarının kullanımı çok daha rekabetçi bir ortamda gerçekleşecek. Artık yalnızca ülke içerisinde değil, memleketler arası seviyede de müsabakamız gerekecek. Bu nedenle, hali hazırda biten ve devam eden projelerde edindiğimiz tecrübeyi yaygınlaştırdığımız ve daha ileriye taşıdığımız bir süreci gerçekleştirmemiz lazım. Hepiniz emsal süreçlerden, emsal problemlerden geçip, rüştünüzü ispat ettiniz. Yani birbirinizden öğrenerek en süratli biçimde gelecekteki beklenen dertlerin üstesinden gelmek mümkün.” diye konuştu.

Varank, buradaki etkileşimin, birçok iş birliğinin ve yeni proje fikrinin de gelişmesi için kıymetli bir ortam hazırladığına işaret ederek, kelamlarını şöyle tamamladı:

“Burada filizlenecek fikirler, burada edinilecek deneyimler, gelecek devir birlik programlarındaki başarımızın anahtarı olacak. Bu etkinliklere olası oyuncuları dahil etmemiz de çok değerli. Bilhassa dijital dönüşüm, yeşil dönüşüm, inovasyon, Ar-Ge programlarıyla ilgili AB’de büyük bütçeler var. Bu bütçeler, yarışan herkesin ulaşabileceği bütçeler. Ülkelerin finansal olarak kısıtları olabilir lakin kolay bir biçimde Avrupa’da bir partner bularak farklı programlara müracaat yapmak mümkün. Türkiye’deki deneyim artık bunu yapabilecek düzeyde. Bir projenin tamamlanmış olması işimizin bitmiş olduğu manasına gelmiyor. Projelerle kurulan yapıları idame ettirmek, onları sürdürülebilir kılmak en az projeleri yürütmek kadar değerli. Bu yüzden, AB kaynakları ile desteklediğimiz projelerin atıl kalmaması hatta muvaffakiyetlerinin artarak devam etmesi bizim açımızdan epey değerli. Zira siyasetin bu alanda söyleyeceği kelamları oluyor ve bu projelerin yerelde siyasi yansımaları oluyor.

Bu mevzuda yararlanıcılarımızın omuzlarında büyük sorumluluklar var. Sürdürülebilirlik manasındaki planlamaların kesinlikle projeler hayata geçmeden evvel tamamlanması ve projelere bu halde başlanılması gerekiyor. Proje sahibi kurumların bu sorumlulukları yerine getirecekleri konusunda bir itimada sahibim. Zira bu manada da şuurun gitgide arttığını görüyorum. Sürdürülebilirlik konusunda bilhassa Bakanlığımızdaki arkadaşların da planlama süreçlerine kesinlikle önden takviye vermesi, öteki bağlı ve ilgili kuruluşlarımızı işin içerisine katarak onlara sürdürülebilirlik manasında takviye verilmesi gerekiyor.”

Konuşmasının akabinde Bakan Varank, Rekabetçi Dallar Programı çerçevesinde desteklenen projelerin faydalanıcılarına plaket takdim etti.

Aktiflikte; Sanayi ve Teknoloji Bakan Yardımcıları Çetin Ali Dönmez ve Mehmet Fatih Kacır’ın yanı sıra; TÜBİTAK Lideri Prof. Dr. Hasan Mandal, Türk Standardları Enstitüsü Lideri Prof. Dr. Adem Şahin, Boğaziçi Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Mehmet Naci İnci ve Bilişim Vadisi Genel Müdürü Ahmet Serdar İbrahimcioğlu da hazır bulundu.

“Türkiye, Avrupa’nın rekabetçiliğine katkıda bulunuyor”

Ayrıyeten, aktifliğin ikinci gününün açılışında; AB Türkiye Delegasyonu Mali İşbirliği Lideri Andre Lys, Dışişleri Bakanlığı Avrupa Birliği Başkanlığı Mali İşbirliği ve Proje Uygulama Genel Müdürü Bülent Özcan, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Avrupa Birliği ve Dış Bağlar Genel Müdürü Mustafa Erdoğan da yapılan çalışmalar hakkında iştirakçilere bilgi verdi.

AB Türkiye Delegasyonu Mali İşbirliği Lideri Andre Lys, yaptığı konuşmada, AB ve Türkiye’nin araştırma topluluklarını bir ortaya getirmekten ötürü memnun olduklarını belirterek, şunları kaydetti:

“AB, Türkiye için bir numaralı ihracat kaynağı. 2020’de mal ve hizmetlerde karşılıklı hizmet hacmimiz 130 milyar avroya ulaştı. Türkiye birebir vakitte AB’deki kıymet zincirlerine ve üretim merkezlerine ağır katkılarda bulunuyor. Hasebiyle Avrupa’nın rekabetçiliğine de katkıda bulunuyor. Aramızdaki ekonomik entegrasyon ve derin ticaret münasebetleri AB ve Türkiye ortasındaki Gümrük Birliği Muahedesi’nin imzalanmasıyla da gelişti. Son 2 yıldır Kovid-19 nedeniyle her iki tarafta da toplumsal, ekonomik refah etkilendi. Pandemi, ekonomiyi ve sıhhatimizi riske attı lakin öğrendiğimiz çok ders var. Bunlardan birincisi, tek kaynaktan gelen tedariklere dayanmak krizin tesirlerini daha da derinleştiriyor. O nedenle, bunları çeşitlendirmemiz gerekiyor.”

Toplumsal ve ekonomik kalkınmanın sağlanması hedefleniyor

Rekabetçi Bölümler Programı, Türkiye Cumhuriyeti ile Avrupa Birliği ortasındaki mali iş birliği programı çerçevesinde Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından yürütülüyor. Yaklaşık 800 milyon avro bütçeli mali iş birliği programı, 2007’den bu yana uygulanıyor. Programla Türkiye’nin farklı bölgelerinde sanayicilerin, KOBİ’ler ile girişimcilerin rekabet güçleri artırılarak toplumsal ve ekonomik kalkınmanın sağlanması hedefleniyor.

Aktifliğin ikinci gününde düzenlenen “Dijital ve Teknolojik Dönüşümde Üniversite-Sanayi İşbirliği Arayüzleri” başlıklı panelde, Rekabetçi Kesimler Programı bünyesinde desteklenen ve üniversite-sanayi iş birliğini sağlayan örnek projelerin temsilcileri, dijital ve teknolojik dönüşüm hususlarını ele aldı.

Program ve desteklenen projelere ait detaylı bilgiye “rekabetcisektorler.sanayi.gov.tr” adresinden ulaşılabiliyor.