Trabzon İçmesuyu ve Kanalizasyon Yönetimi (TİSKİ) Genel Müdürlüğü takımlarınca, Kahramanmaraş Caddesi’nde süren alt yapı çalışmaları sırasında, kimi kalıntılara rastlandı. Roma periyoduna ilişkin olduğu varsayım edilen kemerli kubbe halinde kalıntının ortaya çıkması üzerine gruplar, çalışmalarını durdurdu. Haber verilmesi üzerine bölgeye gelen Müze Müdürlüğü yetkilileri ve arkeologlarca alanda inceleme çalışması başlatıldı. Alanda takımlarca denetimli olarak sürdürülen hafriyatta, birtakım tarihi zincir ve metal kesimler da ortaya çıkarıldı. Uzmanlar, kentte sırrı ve akıbeti merak konusu olan alanın, bütünüyle ele alınmasında dikkat çekerek, tarihi yerlerde bu cins kazıların, tarih bilimcileri eşliğinde itinayla yürütülmesini önerdi.

‘KAZILAR UZMANLAR EŞLİĞİNDE YAPILMALI’

Doğal ve Tarihi Bedelleri Müdafaa Derneği Lideri Doç. Dr. Coşkun Erüz, ‘su sarnıcı’ olması beklenen alanda Roma devrine ilişkin izlere rastlanılmasının mümkün olabileceğini söyledi. Trabzon’un tarihi bir kent olduğunu kaydeden Erüz, “Trabzon’da ağır bir halde alt yapı çalışmaları yapılıyor. Trabzon 2 bin 500 yılı net bilinen kalesi ve ticareti olan bir liman kenti. Trabzon’da 2 metre derine kadar inildiği vakit eski yapı izleri çıkması olağandır. Bilhassa Meydan ve Kalekapı ortası olan bölgede yapılacak hafriyat çalışmalarında kesinlikle geçmiş periyotlara ilişkin yapılar çıkar. Bazen kuyu, bazen şimdiki üzere sarnıç olarak ortaya çıkıyor. Şayet beton üzere harçlı gereç o devirlerde kullanıldıysa günümüze kadar gelmesi olağan. Yapılan hafriyatta fark ettiğim yıkılmış bir meskene ya da hana ilişkin 18 ila 19’uncu yüzyılda kullanılmış metalik gereçlerde ortaya çıktı. O alanlarda Roma devrine ilişkin olabilecek yapılara da rastlamak mümkün olacaktır. Daha evvel tabakhane mescidinin olduğu alanda yapılan çalışmada Trabzon’un en eski tapınağına ilişkin kalıntılar ortaya çıkmıştı. Maraş Caddesi de onun çabucak 200 metre kuzeyinde bulunan bir alan. Bu alanlarda yapılacak olan hafriyatlarda çok dikkatli olunması gerekiyor. Kazıların başında müze müdürlüklerinin uzmanları bulunmalı. Hafriyat esnasında taşınır yahut taşınmaz tarihi bir yapı ortaya çıktığında ziyan verilmeden tarihe ışık tutabilsin. Bilhassa gece hafriyatları epey riskli, dikkatli bir formda hafriyatlar yapılmalı ve çıkan rastgele bir yapı da ona nazaran çıkarılmalı” dedi.

‘ALAN BÜTÜNÜYLE KAZILIP DEĞERLENDİRİLMELİ’

Alt yapı çalışmalarında bulunan tarihi yapının ehemmiyetini anlamak için o alanın bütünü ile kazılıp araştırılması gerektiğine vurgu yapan Erüz, “Şu an sarnıç olduğunu düşündüğümüz yapı hakkında belirli bir bilgiye sahip değiliz. Yapının hangi mimari yapının modülü olduğu belirlenip ona nazaran karar verilmesi gerekiyor. Bulunan sarnıç etrafı bütünü ile kazılıp o alanın açılması gerekiyor ki kıymetli mi değersiz mi olduğu belirlensin. Osmanlı periyodunda her konutun bir sarnıcı kesinlikle vardı. Zira Trabzon çok yağış almasına karşın akarsuları bulunmayan bir kent. Su teminatı da bu cins sarnıç yapılarla sağlanıyordu” diye konuştu.

‘BULUNTULAR ÇIKMASI ÇOK NORMAL’

Kent sakini Muhammet Korkmaz, “Trabzon tarihi bir kent. Bu türlü buluntular çıkması çok olağan. Biz de geçerken merak ettik geldik. Sanırım eski devirlere ilişkin bir su kuyusu ya da bir geçit olabilir. Lakin bu çeşit yapıların korunması gerekiyor” şeklinde konuştu.

Fahri Nuhoğlu da, “Ben geldim, gördüm. Bu alan kiliselere bağlanıyor. Kiliseler de denize kadar uzanıyormuş evvelce. Bu çeşit bulgular daima çalışmalar esnasında ortaya çıkıyor. Daha evvel de artık de rastlıyoruz” dedi.

BORULAR GÜNEYDEN GEÇİRİLECEK

Öte yandan, TİSKİ Genel Müdürü Ali Tekataş da, çalışmaların devam edeceğini, hafriyat güzergahının da değiştirileceğini kaydederek, “Su kuyusu olduğu iddia edilen bir yapı ortaya çıktı. Alanda çalışma yapan arkadaşlarımız görür görmez bize haber verdiler. İlgili kurumlar alana davet edildi. Bu cins yapıların çıkması bizim takvimimizi biraz sekteye uğratsa da tarihe hürmetimiz katiyetle var. Biz alt yapı çalışmalarımıza devam edeceğiz. Borularımızı biraz daha güneyden geçireceğiz” tabirlerinde bulundu.