Sevgi, müsamaha, birlik, beraberlik ve barış bildirisi içeren üniversal boyuttaki niyet ve öğretileriyle asırlardır yaşayan Anadolu erenlerinden Hacı Bektaş Veli’nin vefatının bu yıl 750. yıl dönümü. Türkiye’nin önerisi, Azerbaycan, İran, Makedonya ve Romanya’nın dayanağıyla bu değerli yıl dönümü, UNESCO’nun 2020-2021 yıllarını kapsayan 59 Anma ve Kutlama Yıl Dönümü programına alındı.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan da evvelki gün 2021’in ‘Hacı Bektaş Veli Yılı’ olarak kutlanacağını açıkladı. Bu kapsamda Hacı Bektaş Veli’nin niyetlerinin gelecek jenerasyonlar tarafından anlaşılıp benimsenmesi hedefiyle Kültür ve Turizm Bakanlığı uyumunda yıl boyunca yurt iç ve yurt dışında etkinlikler düzenlenecek.

İzleri Nevşehir’de

1248 yılında Horasan’da doğan, 1337’de eski ismi Sulucakarahöyük olan bugünkü Hacıbektaş’ta hayata gözlerini kapattığı kabul edilen Hacı Bektaş Veli’nin izlerini taşıyan Nevşehir’de de hummalı bir çalışma hakim. Ünlü düşünür, bölgede yıl boyunca çeşitli kurum ve kuruluşlar tarafından düzenlenecek farklı etkinliklerle anılacak. Bu yıl pandemi nedeniyle yurt dışından ziyaretçilerin sonlu sayıda katılacağı etkinliklere yurt içinden ilginin ağır olması bekleniyor. Hoca Ahmet Yesevi ocağında yetişen, Osmanlı Devleti’nin kuruluşunda ve Anadolu’nun Türkleşmesinde tesirli olan, “İncinsen de incitme”, “Bir olalım, iri olalım, canlı olalım”, “Her ne ararsan kendinde ara” kelamlarıyla bütün insanlığı sevgi ve müsamahaya davet eden Hacı Bektaş Veli’yi daha yakından tanımak ve anlamak için Nevşehir’de kesinlikle ziyaret edilmesi gereken yerleri derledik:

n Hacı Bektaş Veli Müzesi: Hacı Bektaş Veli Külliyesi olarak da bilinen müze, bağlı üniteleri olan Arkeoloji ve Etnografya Müzesi, Atatürk Meskeni Müzesi, Kadıncık Ana Konutu ile Bektaş Efendi Türbesi’nden oluşuyor. 13. yüzyılda imaline başlanan, eklemeler ve tamirlerle bugünkü halini alan yapıda Selçuklu ve Osmanlı mimarisi hakim. 1964’te onarımı tamamlanan külliye, Kültür ve Turizm Bakanlığı’na bağlı müzeye dönüştürüldü. Üç ana kısımdan oluşan müzenin giriş kısmında üzerinde mührü Süleyman motifi olan Üçler Çeşmesi bulunuyor. Avlu içinde hamam, çamaşırhane, ekmek konutu üzere kısımlar de var. Sivri kemerli üçler kapısından girilen Dergah Avlusu’nda ise Aslanlı Çeşme, Aş Meskeni, Baba Köşkü, Meydan Meskeni, Dedebaba Köşkü üzere kısımlar mevcut. Üçüncü kısım olan Hazret Avlusu’na da basık kemerli yeşil kanatlı altılar kapısından giriliyor. Burada Atatürk Köşesi’nin yanı sıra Pir Meskeni, Balım Sultan Türbesi ve derviş mezarlığı var. 2012’de UNESCO Dünya Mirası Süreksiz Listesi’ne alınan müze, Türkiye’de her yıl ziyaret edilen birinci 10 müzeden biri.

Çilehane (Delikli Taş): İlçeye 3 km arada bulunan doruktaki mağarada Hacı Bektaş Veli’nin inzivaya çekilerek ibadet ettiği biliniyor. Halk ortasında burada yer alan delikli taştan geçenlerin huzur bulduğuna, günahı olanların geçemeyeceğine inanılıyor. O nedenle buraya gelen genç-yaşlı tüm ziyaretçiler Delikli Taş’tan geçmek için ağır efor gösteriyor. Ziyaretçiler ayrıyeten zirvede bulunan, Hacı Bektaş Veli’nin vakit geçirdiği Minder ve Kulunç kayaları ile suyu şifalı bilinen çeşmeyi de görebiliyorlar.

Ozanlar Anıtı: Çilehane yolunda Hacı Bektaş Veli, Yunus Emre, Aşık Veysel’in yanı sıra 1993’te Sivas’ta Madımak Oteli’nin yakılmasıyla hayatlarını kaybedenler anısına dikilen Ozanlar Anıtı yer alıyor. Nazım Hikmet’in de heykelinin dikildiği bu yerde ünlü ozan Aşık Mahzuni Şerif’in mezarı ve anıtı da bulunuyor.

Arkeoloji ve Etnografya Müzesi: Bölgede 1967-1976 yılları ortasında yapılan hafriyatlar sonucu ortaya çıkarılan Eski Tunç Çağı, Hitit, Frig, Roma devirlerine ilişkin eserler müzede görülebiliyor. Müzenin Etnografya kısmında 19. ve 20. yüzyıla ilişkin eserler ve gündelik yaşama dair eşyalar sergileniyor.

Türkiye’den iki isim daha var

UNESCO’nun 2020-2021 Anma ve Kutlama Yıl dönümü programında Türkiye’den Hacı Bektaş Veli’nin yanı sıra vefatının 700. Yıl Dönümü nedeniyle Yunus Emre, doğumunun 850. yıl dönümü nedeniyle Ahi Evran da yer alıyor. Listede Yunus Emre, doğumunun 750. yıl dönümü nedeniyle 1991’de de yer almıştı.

Anadolu’da Türkçe şiirin öncüsü olan halk şairi Yunus Emre’nin niyetleri, doğduğu topraklar olan Eskişehir’in Sivrihisar ilçesinden tüm dünyaya yayıldı. Eskişehir’de bulunan Yunus Emre Türbesi, birinci ziyaret edilen yerlerin başında geliyor. Ahilik geleneğinin kurucusu Ahi Evran’ın izini Kırşehir’de sürmek mümkün. Kentte Ahi Evran’ın vefatından sonra 1482’de yaptırılan Ahi Evran Cami’nin bir kısmına türbesi de inşa edildi. Ahiliğin Türkiye’ye ve dünyaya tanıtılması gayesiyle başlatılan projeyle Ahi Evran Külliyesi hayata geçirildi. Projeyle o periyodun mimarisine uygun formda iki katlı zanaatkarlar çarşısı inşa edildi.

Turist akınına uğruyor

Geçmiş yıllarda UNESCO’nun Anma ve Kutlama Yıl Dönümü programında Türkiye’den yer alan isimlerin yaşadıkları kentlere yurt dışı ve yurt içinden gelen turistler büyük ilgi gösteriyor, sonraki yıllarda da bu ilgi katlanarak artıyordu. Örneğin 800. Yıl Dönümü nedeniyle UNESCO’nun listesine giren Mevlana’nın tüm dünyada anılması konusunda adım atılarak 2007’de Dünya Mevlana Yılı ilan edildi. O nedenle 2007’de, Mevlana’nın yaşadığı kent Konya’daki Mevlana Müzesi’ni 1 milyon 484 bin kişi ziyaret etti.

Sonraki yıllarda ziyaretçi sayısıyla rekor üzerine rekor kıran müze, 2017’de 2 milyon 480 bin 433; 2018’de 2 milyon 817 bin 386; 2019’da 3 milyon 464 bin 155 yerli ve yabancı turisti ağırladı. Koronavirüs salgını nedeniyle 2020’de sonlu sayıda ziyaretçi ağırlayan müze, en sessiz günlerini yaşıyor.

Listede birinci Atatürk yer aldı

UNESCO tarafından anma ve kutlama yıl dönümleri 1956 yılında başladı. Programa 1981 yılında Atatürk’ün 100. doğum yıl dönümüyle katılan Türkiye’den sonraki yıllarda birçok isim listeye girdi. 1988’de Mimar Sinan, 1994’te Uluğ Beyefendi, 1995’te Şair Fuzûli, 1996’da Nasreddin Hoca, 1997’de Hasan Ali Yücel, 1999’da Pir Galip, 2002’de Nazım Hikmet, 2007’de Mevlana, 2008’de Kaşgarlı Mahmud, 2009’da Katip Çelebi, 2010’da Osman Hamdi Beyefendi, 2011’de Evliya Çelebi, 2012’de Buhurizade Mustafa Itri, Yusuf Nabi, Kemal Ahmet Arû, 2013’te Piri Reis, 2014’te Halide Edip Adıvar, İsmail Gaspıralı, Matrakçı Nasuh, 2016’da Fuad Köprülü, Hoca Ahmed Yesevi bulunuyor.